1-amaliy mashg’ulot Mavzu: Traktor va avtomobil dvigatellarini umumiy tuzilishi bilan tanishish

Ichki yonuv dvigatellarini umumiy tuzilishini tushuntiring

Porshenli ichki yonuv dvigatellari kuyidagi mexanizm va tarmoklardan tashkil topgan.
Krivoshish – shatun mexanizm, gaz taksimlash mexanizm xamda sovitish, moylash va ta’minlash tarmoklari. Bundan tashkari. Karbyuratorli dvigatellarda majburiy ut oldirish, dizel dvigatellarida esa yuritish tarmogi bor.
Krivoshish – shatun mexanizm gazning kengayishidagi bosimni uziga kabul kiladi. Xamda porshenning tugri chizikli ilgarilanma va kaytma xarakatini tirsakli valining aylanma xarakatiga aylantirib beradi. Uning tashkil kiluvchi kism (1-rasm) tsilindr 3, xalkalari bulgan porshen 15, porshen barmogi 16, shatun 17, tirsakli val 19 va maxovik 18. TSilindrning ustki kismi tsilindr kallagi 12 bilan biriktirilgan.

Gaz taksimlash mexanizmi-yonilgi aralashmasi yoki xavoning tsilindrga kirishini xamda ishlatilgan gazlarni chikarib yuborishini boshkarish uchun xizmat kiladi. Bu mexanizm tarkibiga gaz taksimlash vali 2, gaz taksimlash valini yuritgich shesternyasi 1, turtkichlar 3, klapanlar 8 va 11 xamda prujina 4 kiradi.
Ta’minlash tarmogi benzin va xavodan yonuvchi aralashma tayyorlaydi, uni dvigatel tsilindrlariga uzatadi va ishlatilgan gazlarni tashki muxitga chikarib yuboradi.

Sovitish tarmogi dvigatelning kizigan kismlaridan ajralgan isiklikni tarkatadi va uni eng kulay issiklik maromida ishlashini ta’minlaydi. Dvigatel suv yoki xavo bilan sovitiladi. Suv bilan sovitiladigan dvigatelda suv gilofi, xavo bilan sovitiladigan dvigatelda esa maxsus sovitish kovurgalari buladi.
Moylash tarmogi dvigatelning ishkalanuvchi kismlariga moy uzatib, ularning ishkalanishini kamaytiradi, uning kismlarini ishkalanuvchi sirtlarni kisman sovitadi, ishkalanuvchi yuzalardagi kirlarni va yeyilish zarrachalarini yuvadi xamda moyni tozalab beradi.
Ut oldirish tarmogi karbyuratorli dvigatel majburiy ravishda ut oldirish uchun elektr uchkuni xosil kladi va uni ma’lum tartibda tsilindrlarga yuboradi.