1-amaliy mashgulot: ko‘rinishlarva qirqimlar

7-shakl. 8-shakl.
Pog‘onaliqirqimlarbirnecha parallel kesuvchitekisliklaryordamidakesibhosilqilinadi (8-shaklda, A-A).Siniqqirqimkesuvchitekisliklarningo‘zarokesishuvidanhosilbo‘ladi. Bundayqirqimnichizmadatasvirlashuchunkesuvchitekisliklarbirtekislikkajoylashgunchashartliravishdaburiladi (9-shakl, A-A qirqim).



9-shakl. 10-shakl.

Agar kesuvchitekislikdetalninguzunligibo‘yichakesibo‘tsa, bundayqirqimnibo‘ylamaqirqim (10-shakl), agar kesuvchitekislikdetalninguzunligigaperpendikulyarkesibo‘tsa, ko‘ndalangqirqim deb ataladi (10-shakl, A-A kirkim).

Ko‘rinishbilanqirqimniajratishchizigg‘isifatidasiniqto‘lqinsimonchiziqlardanyokisimmetriyao‘qlaridanfoydalaniladi. Kesuvchitekisliklarningvaziyatiuzukchizqklarorqaliko‘rsatiladi. Kesimchiziqlaritasvirkonturinitashqarisidano‘tkazilishilozim.

Qarashyo‘nalishiniko‘rsatuvchistrelkalarchiziqningchekkauchlaridan 23 mm tashlabqo‘yiladi (11-shakl).

11-shakl.

Murakkabqirqimlaruchunqirqimtepasiga A-A ko‘rinishdashiyozuvyoziladi. Harflibelgilaralfavitbo‘yichaavvalko‘rinishlarga, qirqimlarga, so‘ngrakesimlargaqo‘yiladi.

Agar kesuvchitekislikpredmetningsimmetriyatekisligiorqalio‘tsa, gorizontal, frontal hamdaprofilkirkimlarustiga A-A, B-B kabiyozuvyozilmaydi.

Simmetrikshakldagiko‘rinishningyarmiqirqiminingyarmibilanqo‘shibtasvirlansa, simmetriyao‘qlaridanularniajratishchizig‘isifatidafoydalaniladi (12-shakldagi A-A, B-B qirqimlar).

12-shakl.
3.1Chiqarishelementlari.
Chetgachiqarilganelementlar - buyumbirorqisminingshaklini, o‘lchamlarinivashuelementgategishliboshqama’lumotlarnitushuntirishuchunko‘pinchakattalashtiribalohidabajarilganqo‘shimchatasviridir (13-shakl). Chetgachiqarilganelementlartegishlitasvirlardako‘rsatilmaganma’lumotlargaegabo‘lishivamazmunjihatidanundanfarqqilishimumkin (masalan, tasvir - ko‘rinishbo‘lishi, chetgachiqarilgan element esaqirqimbo‘lishimumkin). Chiqarishelementlardanfoydalanilgandako‘rinish, qirqimyokikesimdabuyumningtegishlijoyiyopiqingichkatutashchiziq (aylanayoki oval) bilanajratibko‘rsatiladi. Chiqarishelementiharflibelgibilanbelgilanib, chiqarishchizig‘iningtokchasigaqo‘yiladi.Chetgachiqarilganelementningharflibelgisivakattalashtirishmasshtabiko‘rsatiladi. Masalan: A(2:1).


13-shakl.
3.2Kesimlar.
Kesim- perdmetningbittayokibirnechtatekislikbilanfikrankesibhosilqilinganta’siri. Bevositakesuvchitekislikdanimahosilbo‘lsa, kesimda ham shunarsako‘rsatiladi.

Kesimlarko‘rinishdanchetgachiqarilibyokibevositako‘rinishningo‘zidako‘rsatilganbo‘ladi. Bevositako‘rinishningo‘zidatasvirlangankesimkonturi s/3 yugonlikda, chetgachikarilgankesimkonturiesaasosiytutashchiziqlardachiziladi. Normal kundalangkesimlarolishuchunkesuvchitekisliknitanlabo‘tkazishkerak.

14-shakl

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

1. 
   Qirg’izboyev« Mashinasozlikchizmachiligi »
   
2. 
   A. To’xtaev « Mashinasozlikchizmachiligidanma’lumotnoma » T:2010
   
3. 
   Л. Хейфец. «Инженерная компьютерная графика» СПБ: БХБ.-Петербург. 2005.
   
4. 
   K. Morling. « Geometric and Engineering Drawing »New York 2012.
   

2-HISOB GRAFIK UCHUN TOPSHIRIQLAR

Қуйида график ишлари бўйича мустақил бажариладиган топшириқлар вариантлари берилган. Ҳар бир талаба гуруҳ журналидаги рақамига мос тартиб рақамдаги топшириқни олади ва қуйида наъмунада берилгани каби А3 форматда бажаради.