1-amaliy mashg’ulot ekologiyada qo‘llaniladigan usullar reja

mor-fofiziologiya 
indikator usulidan 
foydalaniladi. Bu usul yordamida hayvon tanasiningog’irligi, 
ayrim organlariningtabiiy zonalar va muhit omillariga bog’liq holda o’zgarishi, 
shakllarining kattalanishi yoki kichrayishi o’rganiladi. 
Organizmlarning son ko’rsatkichlarini o’rganish. 
Ekologik tad-qiqotlarda 
organizmlarning soni va ularni o’zgarib turishini aniq bilish katta ahamiyatga ega. 
Organizmlar mikdori vizual va instrumental yo’l bilan aniqanadi. Organizmlar 
vizual hisobga olinganda, ularning ma’lum joyda, to’g’ri yo’nalishda yoki ma’lum 
hajmdagi suvdagi mikdori aniqlanadi. Masalan, geobotanikada ma’lum joydagi 
o’simliklarni hisobga olish, gidrobiologiyada - dengiz, okeanlardan 
«dnocherpatellar» yordamida suv tagidagi loyqa tortib olinib, uning ichidagi 
organizmlar tarkibi va soni aniqlanadi. Suv qatlamidan plankton holda yashovchi 
organizmlarning turlar tarkibi, biomassasi aniklanadi. 
Matematik modellar va modellashtirish.
Turli ekosistemalarning tabiiy 
holati, o’zgarishi va ularga xos boshqa ekologik tomonlar matematik modellar usuli 
yordamida anikdanadi. 

---

Tabiatdagi ko’p qirrali voqeliklarni ekologik nuqtai nazar-dan tekshirishda 
katta va kichik ekosistemalarga xos qonuniyatlarni aniqlash jarayonida 
ularningdoimo o’zgarib turishi, muhit omillarining ta’siriga ko’rsatadigan 
reaktsiyasi, turli tsenozlarning har xilligi va farqi aniqlanadi. 
 
 
ISHNING BORISHI: 
 
1. Ekologiyada qo’llaniladigan usullar hakida ma’lumotlar to’plash 
(ma’ruza matni asosida) va jadvallarni to’ldirish. 
2. Ekologiyada qo’llaniladigan usullarni o’ziga xos xususiyatlari aniqlash va 
jadvalga yozish (2-jadval) 
3. 1600-2000 yillar oralig’ida aholi soning o’sishini matematik 
modellashtirish.(3-jadval)