1-amaliy ish mavzu: O’zbekistonda chop etilgan obzor umumgeografik kartalarni o’qish, o’rganish va tahlil qilish

 
 
 
 
 
 
 
 
17-rasm. 
Relyefning tasvirlanishidagi tafovutlar 

---

XULOSA 
Amaliy mashg’ulot davomida kartani o’rganish, tahlil qilish va taqqoslash 
jarayonlarini ko’rib chiqildi. Bunda umumgeografik karta vazifasi, maqsadi va 
masshtabiga ko’ra biror soha uchun yaratilganga boshqacha, biror yoshdagilar 
uchun yaratilganda ham biroz tafovutli bo’lishini ko’rib o’tildi.
O’rganilgan karta maktab yoshidagilar bo’lgani uchun uning sodda va 
o’quvchi uchun tushunarli, oson o’qiladigan qilib tuzishi bilan tanishildi. Deyarli 
barcha etibor hudud haqida uning tabiati haqida ma’lumot berishga qaratilganligi 
va karta kompanovkasi ham sodda ekanligi ko’rib chiqildi.
Ish yakunida shunday xulosaga qabul qilindi, har bir yaratilayotgan karta bu 
yuksak darajadagi kartografik asar bo’lishi lozim. Undan yillar davomida to’liq 
foydalana olish imkoni bo’lishi, o’quvchi va karta orasidagi munosabat ishlash 
davomida noqulaylik va kamchiliklarni yuzga keltirmasligi lozim. 
Kartadagi har bir element kartada tasvirlanayotgan obyekt haqida yillar 
davomida ma’lumot beruvchi ko’prikdir. Uning generalizatsiyasi qay darajada 
bajarilganligi 
karta 
foydalanilayotgan 
sohada 
yillar 
davomida 
foydalanilayotfanidan dalolatdir. Kartani o’qib o’rganish uni tahlil qilish bilan 
chegaralanib qolmasdan uni biror boshqa kartografik material bilan ham 
solishtirish asosida ham hosil qilinadi. Yuqoqrida bajarilgan ishlardan ushbu 
xulasaga kelindiki, karta qanchalik yoshga nisbatan anchayin yosh avlodga tuzilsa, 
uni ustida ishlash va ma’lumotlarning o’zizni ham generalizatsiya qilish shunchalik 
murakkablashib borar ekan. Negaki o’quvchining fikrlay olish darajasi va o’ylash 
qobiliyati kartograf , mutaxasisda maqbulini tanlash degan tanlovni ko’p bora 
ishlatishga olib keladi.
O’zbekistonda 
mustaqillikdan so’ng yaratilgan kartografik asarlar 
kartografiyaning yutuqlaridan biridir. Chunki maktab vaqtidanoq kartalarni o’qish, 
qo’llay bilish bu kartografiya tomon tashlangan ilk qadamlardan biridir. 

---

Foydalanilgan adabiyotlar: 
 
1.
Mirzaliyev T. Kartografiya. Toshkent,. Universitet, 2002 y. 
2.
Mirzaliyev T., Safarov E. Yu., Egamberdiyev A., Qoraboyev J. S. 
Kartashunoslik. Toshkent,. Cho’lpon, 2012 y. 
3.
O’zbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat 
kadastri davlat qo’mitasi. 6-sinf “Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi” 
atlasi. Toshkent,. 2018 y. 
4.
https://earthexplorer.usgs.gov/