1-амалий иш Лист штамплаш жараёнларини технологик хисобларининг умумий

---

1-амалий иш 
Лист штамплаш жараёнларини технологик хисобларининг умумий 
тамойиллари 
Жараён оқими диаграммасини танлашда қисмни лойиҳалаш таҳлили 
натижалари ва керакли ўлчамли аниқликни ҳамда кетма-кет ишлаб чиқаришни 
таъминлаш учун зарур асосий ва ёрдамчи операциялар ҳисобга олинади. 
Технологик жараённинг схемаси режалаштирилади ва қуйидагилар 
кўрсатилади: 
- дастлабки загатовка (лист, лента, полоса); 
- штамплаш операцияларининг кетма-кетлиги ва комбинацияси; 
- ёрдамчи операциялар (юмшатиш, назорат қилиш, ярим тайёр 
маҳсулотларни сиртдан тозалаш ва бошқалар). 
Штамплашнинг ҳар бир операцияси (ўтиш) учун зарур технологик 
ҳисоблашлар бажарилади. Техник ҳужжатларни ишлаб чиқиш ишлаб чиқариш 
қисмлари технологик жараёни билан белгиланади кетма-кетликда, амалга 
оширилади (масалан, қайчиларда кесиш, иш қисмини кесиш, қайтарма 
қалпоқли, ёки бир ёки бир неча операциялар мослашувчан маҳсулот, тешик, 
ташқи контур ҳақида кесиш батафсил, ва бошқалар.). 
Операцияларни ажратишни ишлаб чиқишда (кесиш) қуйидаги жараён 
ҳисоб-китобларини бажариши керак: 
а) полосанинг ўлчамларини аниқлаш (кенглиги); 
б) қатлам ўлчамларини танлаш ва уни чизиқлар билан кесиш; ҳар бир 
кесиш опсияси учун кесиш коеффициентини аниқлаш билан чизиқларни 
бўшлиқларга кесиш ва энг оқилона кесишни танланг; 
в) листни қайчи билан кесганда кесиш кучини ҳисобланг; 

---

г) кесиш (тешикларни санчиш), эҳтиёт қисмлар ва чиқиндиларни чиқариб 
ташлаш ва суриш (итариш) кучини ҳисобланг; 
д) матрицанинг ишчи элементлари билан пуансон орасидаги 
бўшлиқларни ҳисобланг (аниқланг). 
Деталларни эгиш учун қуйидаги операциялар зарур бўлади:
а) ясси пружинанинг ўлчамларини аниқлаш;
б) эгилиш операцияларининг сони ва кетма-кетлигини аниқлаш;
в) қисмнинг эгилиш кучи, босилиши (итарилиши) ни ҳисобланг;
г) минимал рухсат этилган эгилиш радиусини ҳисобланг;
д) баҳорги бурчакларни аниқлаш (ҳар бир операция учун). 
Деталларни чўзиш учун қуйидагилар керак бўлади:
а) ясси пружинанинг ўлчамларини ҳисоблаш;
б) қисмни ишлаб чиқариш учун зарур бўлган экстраксия операциялари 
сонини аниқлаш;
в) ярим тайёр маҳсулотларнинг эксплуатацион ўлчамларини ҳисоблаш 
(диаметри, қазиб олиш чуқурлиги); 
г) гофрировка қилинмаслиги учун чизиш учун қисқичга бўлган эҳтиёжни 
аниқлаш; 
д) қисмини чизиш, босиш ва суриш кучини ҳисобланг (ярим тайёр 
маҳсулот);
е) матрицанинг ишчи қирраларининг яхлитланиш радиусини ва 
пуансонни аниқланг (қалпоқчанинг ҳар бир ўтиш жойи учун). 
Бир қисм ишлаб чиқариш жараёнини ишлаб чиқишда чизмага мувофиқ 
энг тежамли вариантни танлашга интилиш керак.