1. Alisher Navoiyning mumtoz poetikaga doir qarashlari aks etgan asarlari

10. Мумтоз поэтикада iqtibos san'atlarining o'rni.
Iqtibos (ar. - nur olish, ziyolanish) - Qur’on oyatlari va hadislarning
matnini adabiy asarda aynan keltirishga asoslangan badiiy san’at. Masalan
“azza man qana’ va zalla man tama’” (qanoat qiluvchi aziz, tama’gir esa
xoru zalildir) hadisi quyidagi baytda aynan qo’llanilgan:
Xorlig'lar boshi tama' bilg'il,
Doimo azza man qana' bilg'il (Navoiy)
Alisher Navoiyning nasriy asarlarida, devonlar debochalarida, “Xamsa"
sarlavhalarida iqtibos san’atidan keng foydalanilgan.

10.Мумтоз поэтикада radd ul-qofiya san'ati (nazariy ma’lumot va misollar bilan) Radd ul-qofiya (ar. - qofiyaning takrorlanishi) - g'azal yoki qasida matla’idagi qofiyaning undan keyingi baytlardan birida yoki maqta’da takrorlanishiga asoslangan badiiy san’at. XVI asrgacha yaratilgan poetikaga doir manbalarda “iyto” deb yuritilgan. Ularning deyarli barchasida iyto qofiya nuqsonlaridan biri sifatida e’tirof etilib, agartakrorlanuvchi qofiyalar orasida muayyan masofa bo'lsa (g'azal va qit’ada 7 baytdan keyin, qasidada esa 14-20 baytdan keyin) yoki she’r ikki matla’ga ega bo'lsa (she’r o'rtasida yana bir qo'sh qofiyalanuvchi bayt kelsa), iytodan foydalanish mumkin degan umumiy xulosa aytiladi. Alisher Navoiy she’riyatida esa radd ul-qofiya shoirning maqsadi, tasvir jarayoni bilan aloqador san’at sifatida qo'llanilib, Navoiy qofiyaga shunchaki shakl bilan bog'liq hodisa sifatida qaramaydi, balki ma’noni yuzaga chiqaruvchi muhim vosita sifatida yondashadi. Shoir g'azaliyotida keng qo'llanilgan ushbu san’at ma’lum fikrning takrori uchun emas, balki yangi nutqiy jarayon doirasida yangicha uslubiy ko'rinishlar ifodasi uchun xizmat qiladi: Bailor sensiz o'luptur manga ajab do'zax, Qizil gul anda o'tu oq shukufalardur у ax. Bahor sensiz agar do'zax o'lsa tong ermas, Bihisht ichinda liqo bo'lmasa erur do'zax... (Navoiy)