1. Adabiy tanqid haqidagi fikringiz

tanqid o ‘rganadi. Jumalistlar, san’atshunoslar, kino-teatrshunoslar
adabiy-badiiy tanqid sohasini o'zlashtiradilar. Adabiy va adabiybadiiy
tanqidning betakror xususiyatlari mavjud.
Adabiyotshunoslikning tarkibiy qismlarining o‘zaro mushtarak jihati
shundaki, ulaming har uchovi ham estetik idrokning o ‘ziga xos jihatlarini
o ‘rganadi; ular xalq tarixi, xalq tili, xalq madaniyati, folklor va
xalq estetik tasawurlarining jonli taraqqiyot tarixi negizida rivoj topadi.
Ko‘p hollarda bir olim shaxsida, aytaylik, I. Sulton yoki
M. Qo‘shjonovlarda, ayni vaqtda ham adabiyotshunos, ham munaqqid
fazilatlari mujassam topadi. Adabiy tanqidning vazifasi va tabiatidan kelib chiquvchi bu talab
tanqidchini badiiy adabiyotdan tashqari hayotni ham teran kuzatish
va chuqur bilishga da’vat etadi. Bunda tanqidchi tanlagan tahlil
usullari va uslubiarining rang-barangligi muhim ahamiyatga molik.
Zero, tanqidga oid asarning ta’sirchanlik darajasi va o ‘qimishliligi
aslida xuddi shu usul va uslub jozibasiga bog‘liq.

2. M.Qo‘shjonovning ≪Mano ya mezon≫ (1974), ≪Mohiyat va badiiyat≫ (197?).
rus lilidagi ≪Talant qirralari≫ (1975). ≪Oybek≫ (1976), ≪Mahorat
mas’uliyati≫ (1977) nomli kitoblari hozirgi o‘zbek adabiyotshunosligi
va tanqidchiligining prinsipial yutuqlari bo‘lib qoldi ≪Ma’no va
mezon≫, ≪Talant qirralari≫ kitoblari, Ibrohim G'afurov qalamiga mansub ≪Joziba≫ (1970), ≪Yonarso'z≫
(1973), ≪Yam-yashi! daraxt≫ (1976), ≪Yurak - alanga≫ (1980), ≪ 0 ‘ttiz
yil izhori* (1987). ≪Utijo≫ (1991), ≪Dil erkinligi≫ (1998), ≪Hayoxaloskor
≫ (2006). ≪Mangu latofar≫ (2008) nomli kitoblar - mazmundor,
o‘ziga xos ilmiy-badiiy va ruhiy olamdir.
Bu nomlarning birortasi o*z-o*zidan, tasodifan mumkin.
*Ikki shoirbilan suhbat≫, *So‘qmoqIarda≫ kabi maqolaiari yoshlar ijodini tahlil
etishga bag'ishlangan. ≪Yonar so‘z≫, ≪Joziba≫, ≪Yam-yashil daraxt≫
smgan kitoblanning asosiy qismi yoshlar ijodini (ahiil etishga qaratiiganligi
bilan ajralib turadi.Ozod sharafiddinovning
0 ‘zbek nazmida yuz berayotgan bunday ijodiy o‘zgarishlar Ozod
Sharafiddinovning ≪Zamon. Qalb. Poeziya≫ ( 1962) deb nomlangan
ilmiy kashfiyotlarga boy, o ‘zbek she’riyatining kechagi kuni va
bugunidagi yutuq, kamchiliklar umumlashtirilgan salmoqli kitobida
o ‘z ifodasini topdi’. Olimning navbatdagi ≪Adabiy etudlar* (1968) nomli kitobidan
joy oigan maqolalarda A.Qahhor, Zulfiya, M.Boboyev, P.Qodirov
asarian tahlil qilmdi. ≪Qalbimizga yaqin shoira* maqolasida Zulfiyamng
go zal va nails ijodiy portreti yaratildi. ≪Shoiming yo‘li* maqolasida
M Boboyev ijodi haqida bahs yuritilgan. Bu kamtar va zahmatkash
qalam sohibi haqida, umuman, o ‘zbek tanqidchiligida shu
vaqtgacha yaratilgan e’tiborli ishlardan bin bo‘Iib kelmoqda. O Sharafiddinov adabiy tanqid va uning muammolari haqida
astoydil qayg‘urgan olimlardan biridir. Xususan, uning ≪Talant xalq
mulki≫ (1979) deb nomlangan kitobida munaqqidning yoshlar ijodi
haqidagi bir qator adabiy-tanqidiy maqolalari, she’riyat rivojiga
bag ishlangan tadqiqotlari o‘rin oigan. ≪Tanqidchiuk kasbi haqida≫
maqolasida munaqqid uchun zarur bo‘lgan uch xislatga alohida e ’tibor
beradi. NAIM KARIMOVning Oybek hayoti va ijodini tinimsiz o‘rganish natijasida N .Karimov
≪Oybek≫ (1985), ≪Oybek gulshanida qolgan g'unchalar≫ (1985), ≪Oybek
va Zarifa≫ (1990), ≪Ilhom chashmasiningajib mavjlari≫ (1982) singari
asarlarini chop ettirdi ≪Istiqlol fidoyilari* turkumidagi
≪Usmon Nosir. Hayotiy lavhalar. Hujjatiar. Rivoyatlar* (1993),
≪Usmon Nosiming so‘nggi kunJari* (1994) nomli kitoblar dunyo yuzini
ko'rdi. UMARALINORMATOV
she’riyat, nasr, dramalurgiya xususida
deyarli birdek qalam yuntsa-da, ilmiy-tanqidiy faoliyatida o'zbek
nasn masalalarim o'rgamsh yetakchilik qiladi. Bu iihatdan oJanr
imkomyatlari≫ ≪Mahoratsirlari≫ (M.Qo'shjonov bilan hamkorlikda)
asnmiz ufqlan≫, ≪Go‘zallik bilan uchrashuv≫, ≪Nasrimiz an ’anawww ≪Talant tarbiyasi≫, ≪Yetuklik≫ (1982),
≪Aql va qalb chirog‘i≫ (1983), ≪Davr tuyg'usi≫ (1987) singan monografiya
va adabiy portretlari o ‘zbek adabiy tanqidchuigi taraqqiyotida
muhim iz qoldirdi.