1. 4-ma’ruza. Osi etalon modeli. Reja: osi pog‟onasining tarixi

Transport pog’onasi
. Bu pog‟ona amaliy ilovalarga (iyerarxiyaning yuqori 
pog‟onalariga): amaliy, taqdim etish va seans pog‟onalariga talab etiladigan 
ishonchlilik pog‟onasida ma‟lumotlarning uzatilishini ta‟minlaydi. OSI modelida 0 
dan 4 gacha beshta sinfdagi transport servislari (xizmatlari) aniqlangan. Bu servis 
turlari taklif etiladigan xizmatlar sifati uzilgan aloqani qayta tiklanish imkoniyati, 
buzilishlar, yo‟qotish va paketlarni almashtirish kabi uzatish xatoliklarini topish va 
to‟g‟rilash xususiyati bilan ajralib turadi.
Servis sinfini tanlash, ma‟lumotlarni transportirovka qilish tizimi qanchalik 
ishonchli ekanligiga bog‟liq. Bu ishonchlilik pastki tarmoq, kanal va transport 
pog‟onalarining ish sifatiga bog‟liq. Talab etiladigan ishonchlilik pog‟onasini 
ta‟minlash uchun xatoliklarni topish va tuzatishning turli usullari ishlatiladi: 
-
mantiqiy bog‟lanishni oldindan o‟rnatish; 
-
nazorat yig‟indilari bo‟yicha yetkazilishini tekshirish; 
-
paketlarni siklli nomerlash. 
Bu barcha nazorat qilish algoritmi turlari tarmoq oxirgi bog‟lamalarining 
dasturiy vositalari orqali, ya‟ni uzatadigan va qabul qiladigan abonentlarning tarmoq 
operasion tizimlari orqali ishlatiladi. Transport protokollariga TCP, UDP, SPX misol 
bo‟ladi. 
Pastki to‟rtta pog‟onalar protokollari (fizik, kanal, tarmoq va transport) 
ixtiyoriy topologiyali va turli texnologiyalardagi tarkibiy tarmoqlarda berilgan 
darajadagi sifatli xabarlarni transportirovka qilish masalasini yechadi.
OSI modelining uchta yuqori pog‟onasi ishlov berishning amaliy dasturlari 
uchun servisni ta‟minlash masalasini yechadi. 
Seans pog’onasi
. U tomonlarning o‟zaro ishlashini ta‟minlaydi, uzatish va 
qabul qilish tomonlarini qayd etadi, almashtirishni sinxronlashtirish vositalarini 
taqdim etadi. Bundan tashqari, seans pog‟onasi oxirgi nazorat nuqtasidan uzilgan 
aloqani qayta tiklanishiga imkon beradi, boshqa yuqori va pastki pog‟onalar 
protokollarini ishlatadi. Seans pog‟onasining vazifalari, ko‟pincha amaliy pog‟ona 
vazifalari bilan birlashtiradi. 

---

68