1-2-ma’ruza

1-rasm.  Suv  ta`minoti  tizimi. 
1-suv  qabul  qiluvchi  qurilma,  2-quvur,  3-qirg’oq 
qudug’i,  4,8-nasos  stantsiyalari,  5-tindirgich,  6-filtr,  7-toza  suv  rezervuarlari,  9-suv 
o’tkazgich quvuri, 10-bosimli suv idishi, 11-magistral quvur, 12-taqsimlovchi quvurlar. 
 
Suv  bilan ta’minlanadigan  joyning  tabiiy  sharoiti va suv iste’molchilarining turiga, 
shu  bilan  birga  iqtisodiy  nuqtai  nazardan  suv  ta’minoti  chizmasi  va  ularning  tarkibidagi 
elementlar juda o’zgarishi mumkin. 
Suv  ta’minoti  chizmasiga  suv  olish  uchun  tanlangan  suv  manbai  ham,  juda  katta 
ta’sir qiladi (uning tabiati, quvvati, undagi suvning sifati, undan suv ta’minlash joyigacha 
bo’lgan  masofa  va  h.z.).  Ba’zi  hollarda  bitta  ob’ekt  uchun  bir  nechta  tabiiy  suv 
manbalaridan foydalanish mumkin. 
Ochiq  suv  manbalaridan  foydalanganda  turli  suv  oluvchi  inshootlar  quriladi.  Yer 
osti  suvlaridan  foydalanganda  suv  oluvchi  inshootlar  quduq  shaklidagi  (shaxtali  yoki 
normal) yer osti suv yig’uvchi qurilmalar va har xil suv yig’uvchi inshootlar quriladi. Suv 
manbaining xarakteri suv ta’miioti chizmasiga ta’sir qiladi. Berilgan suv manbaidagi suv 
sifati  va  iste’molchilar  tomonidan  suv  sifatiga  qo’yilgan  talablarni  taqqoslash  natijasida 
suvni  tozalash  zarurligi,  hamda  tozalash  darajasi  va  tozalash  yoki  ishlov  berish  xarakteri 
aniqlanadi.  Axolini  yer  osti  artezian  yoki  buloq  suvi  bilan  ta’minlaganda  bu  suvlarni 
tozalamasa  ham  bo’ladi.  Ochiq  suv  manbalaridan  olinadigan  suv  sanoat  korxonalari 
(agregatlarni sovitish) uchun ishlatilsa, bu holda uni tozalamasdan ishlatish mumkin. Agar 
suvni tozalash lozim topilmasa, u holda suv ta’minoti sxemasi juda soddalashadi.  
Manba  sifatida,  yer  osti  suv  manbalaridan  foydalangan  suv  bilan  ta’minlash 
sxemalari  oddiylashadi.  Bu  vaqtda  tozalash  inshootlari  kerak  bo’lmaydi,  chunki  yer  osti 
suvlari ko’p hollarda tozalashni talab etmaydi. Ba’zi hollarda aholi yashash joylari ikki va 
undan ko’p manbalardan suv bilan ta’minlanadi. 
Suv manbasi aholi yashash joylaridan yuqorida joylashgan holatda, suv uzatilishi o’z 
harakati  bilan  (nasoslarsiz)  ta’minlanadi.  Texnologik  jarayonlari,  suv  iste’moli  tarkibi 
talab  etilayotgan  suvni  bosimi  har  xil  bo’lgan  sanoat  korxonalari  uchun  suv  ta’minoti 
sxemalari murakkab bo’ladi. 
Sanoat  korxonalari  yaqinida  joylashgan  aholi  yashash  joylari  uchun,  xo’jalik 
yong’inga qarshi suv tarmoqlari birgalikda o’rnatiladi. 

---

Bir  biriga  yaqin  joylashgan  korxonalar  uchun  suv  ta’minoti  tizimi  birgalikda 
(guruh)  qilib  o’tkaziladi.  Birgalikda  o’tkazilgan  tizimlar,  tozalash  inshootlari,  nasos 
qurilmalari,  suv  yo’llari  sonini  kamaytiradi  va  shu  orqali  qurilish  va  ishlatishda  narxlar 
pasayadi. 
Shahar  maydonida  joylashgan  sanoat  korxonalari  xo’jalik  ichimlik  suvini  shahar 
tarmog’idan oladi. 
Sanoat  korxonalarini  suv  bilan  ta’minlash  to’g’ridan  to’g’ri,  qayta  foydalanadigan 
va ketma ket foydalaniladigan bo’ladi.