1-2-ma’ruza

9 - AMALIY MASHG’ULOT 
Suv tarqatish tarmoqlardagi  quvur diametri va ularni tanlash. 
Reja: 
1. Tarmoqlardagi quvur diametrlarini aniqlash 
2. Qulay va tejamli quvurlarni tanlash 
 
1. Tarmoqlardagi quvur diametrlarini aniqlash 
     Suv tarqatish tarmog’i uchastkalari bo’ylab suvning dastlabki taqsimlash ishlari 
bajarilgandan keyin quvurlar diametri aniqlandi. Diamerni aniqlash uchun QM va 
Q talablari asosida, asosiy (magistral) quvur va unga bog’liq holda iqtisodiy omili 
quyidagi  ifodadan foydalangan holda hisoblanadi:      
 
U
0
=
1
12
(
1
.
2
1
(
23600
P
ab
mK



, 
 

---

Bu yerda: m va K – gidravlik koeffitsient va daraja ko’rsatgichi;  
               σ -  1 kvt.soat elektroenergiyasining narxi, tiyin; 
               a  va  b  -    suv  tarqatish  tarmog’i  qurilish  qiymatini  aniqlovchi 
koeffitsentlar;  
                ‘
1
 - armortizatsiya uchun ajratma, foiz. 
     Hisoblab topilgan ko’rsatgichlar yahni dastlabki suv sarflari jadvalga kiritiladi,   
chegaraviy  sarflardan  foydalanib  quvurlarning  diametri  aniqlanadi.  Tarmoqdagi 
asosiy quvurlarni bog’lovchi uchastkalarning diametri iqtisodiy omilsiz aniqlanishi 
ham  mumkin,    lekin  ular  orqali  asosiy  uchastkalarda  shikastlanish  oqibatida  70 
foizgacha suv sarfi o’tishini nazarda tutish kerak. Agar aniqlangan iqtisodiy omil 
qiymati  ilovadagi  qiymatdan  farq  qilsa,  u  holda  quyidagi  ifoda  yordamida  suv 
sarfining keltirilgan qiymati topiladi.         
 
Q
kel
=Q
)
(
0
U
U
1
1


  , 
 
bu  yerda:  Q  –  suv  tarqatish  tarmog’i  uchastkasidagi  dastlabki  taqsimlanish 
natijasida oqib o’tadigan suv sarfi; 
          U - iqtisodiy omilning ilovadagi shartlariga javob beradigan qiymati; 
         

  -  daraja  ko’rsatgichi;  asbesttsement  quvurlar  uchun-1,85  ga  metall  va 
temirbeton quvurlar uchun 1,90 ga teng.