1-2-ma’ruza


 Suv ta’minotida ishlatiladigan quvurlar turlari



Download 3,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/208
Sana07.01.2022
Hajmi3,84 Mb.
#329432
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   208
Bog'liq
suv taminoti va oqava suvlarni oqizish tizimlari

 
3. Suv ta’minotida ishlatiladigan quvurlar turlari
 
Amalda  butun  dunyoda  cho’yan,  po’lat,  temirbeton,  azbestosement  va 
plastmassali quvurlardan suv tarqatish tarmoqlarini qurishda keng foydalaniladi. 
 
1-cho’yanli, 2-plastikli, 3- metaloplastikli, 4-misli. 
 
CHo’yan va temir quvurlar melall quvurlarga kiradi. Bosimli suv uzatish tarmoqlariga 
ikki turdagi quvurlar ishlatiladi. 
CHuyan
 rastrubli quvurlar GOST 21053-75 va fasonli qismlar GOST 9583-75 1

1,6 
MPA, markazdan qochma va yarim uzlik usulda quyilgan quvurlarni bir-biriga ulash uchun 


bir  tomonining  og’zi  kengroq  qilib  tayyorlanadi  va  ular  zichlantiruvchi  arqon  va 
azbestotsement  qorishma  bilan  mahkamlanadi.  Ularning  diametri  65—1000  mm 
bo’ladi. Quvurlar diametri esa 65—300 mm, uzunligi 2—6 m, diametri 450 mm va undan 
kattalarining uzunligi 5- 10 m bo’ladi. 
 
GOST  bo’yicha  uch  xil  qalinlikda  ishlab  chiqariladi.  LA,  A  va  B  quvurlari  bir-
biridan  devorlarining  qalinligi  bo’yicha  farqlanadi va shu sababli har qanday bosimga 
chidaydi. 
Suv  uzatuvchi  tarmoqlarda  har  xil  shakldagi  cho’yan  quvirlar  ishlatiladi.  Bu 
qurilmalar  quvur  yo’nalishini  gorizontal  va  tik  holatda  o’zgartirishi  mumkin.  Ular 
yordamida  suv  o’tkazuvchi  quvurlarda  kerakli  bo’lgan  armaturalar  va  suv  uzatish 
shohobchalarini o’rnatish mumkin. 
CHo’yandan 
tayyorlangan 
qurilmalar 
bo’lmagan 
taqdirda 
po’latdan 
payvandlangan qurilmalar ishlatilishi mumkin. 
CHo’yandan  tayyorlangan  quvurlarning  kamchiligi  ularning  dinamik  yuklarga 
qarshilik ko’rsatish qiymatining kamligida. 
Tabiatda  cho’yan  quvurlar  ancha  katta  yuklarga  chidamli  va egiluvchanligi yaxshi 
bo’lganligi  uchun  ulardan  suv  ta’minoti  tizimida  ko’p  foydalaniladi.  CHo’yan  quvurlar 
po’latdan yasalgan quvurlarga nisbalan ko’p metall talab qiladi. SHu bilan birga cho’yan 
quvurlarni ishlatish, ularning ichki bosimga chidamliligi ham cheklangan. Po’lat quvurlar 
muayyanligi bo’yicha keng doirada ishlab chiqariladi. Ularning mustahkamligi yuqori, 
eguluvchan, o’rnatishda industrial usulni qo’llash mumkin. 
Po’lat
  quvurlarning  kamchiliklari  —  yemirilishga  chidamsiz,  ichki  qismida  har  xil 
moddalar  o’sishi  mumkin,  cho’yan  va  nometall  quvurlarga  nisbatan  xizmat  qilish 
muddati  kam,  ishlatish  davrida  agar  tegishli  choralar  ko’rilmasa,  gidravlik  qarshiliklar 
o’sishiga olib keladi. 
Suv  ta’minoti  tizimida  tarqatish  tarmoqlarini  po’lat  quvurlardan  qurishda  quyidagi 
payvandlangan  quvurlar  ishlatiladi:  to’g’ri  chokli  GOST  10804-76  o’zgartirilishi  bilan  va 
GOST 10705— 80: burama chokli yupqa devorli TU 102—39—78: suv va gaz o’tkazuvchi 
GOST 3262—75 o’zgartirilishi bilan. CHoksiz po’lat quvurlarning mustahkamligi ehtiborga 
olinib, ulardan payvandlangan quvurlarni ishlatish mumkin bo’lmagan hollarda foydalanish 
mumkin.  
Payvandli  quvurlar  har  xil  turdagi  po’latlardan  yasaladi.  Bu  po’latlar  tuzilishi, 
kimyoviy  va  mexanik  xususiyatlari  bilan  farq  qiladi.  Bu  xususiyatlar  quyidagi  standart 
bo’yicha  belgilanadi:  GOST  380—71  o’zgartirishlari  bilan  -  oddiy  sifatdagi  ugleroddan, 
po’latdan  to’g’ri  va  burama  chokli,  suv  va  gaz  o’tkazuvchi  quvurlarni  tayyorlashda 
ishlatiladi.GOST 19282—73 o’zgartirishlari bilan — maxsus ravishda nikel, xrom va boshqa 


metallar  kam  qo’shilgan  po’latdan  yuqori  sifatli  qalin,  to’g’ri  chokli  (GOST  10706—76 
o’zgartirishlari  bilan)  va  burama  chokli  (GOST  7696—74  o’zgartirishlari  bilan)  quvurlar 
tayyorlashda ishlatiladi. 
Po’lat  –  GOST  10704  1400  ligacha  elektropayvandli,  GOST  8696-74  1400  ligacha 
shovsiz  qizdirib  deformattsiyalangan.  Noasbestotsement  quvurlar  GOST  39/73  0,6:  0,9: 
1,2 MPA bosim uchun 500 ligacha. 
Suv  tarqatish  quvurlarining  qaysi  turi  qo’llanishi  mahalliy  sharoitga,  iqtisodiy  va 
texnik sharoitlarga bog’liq. Ko’p hollarda chuyan quvurlar qo’llaniladi. 
Suv uzatish quvurlari, asosiy suv uzatish va suv tarqatish tarmog’idagi quvurlarning 
materiali  ulardagi  ichki  bosimning  qiymatiga,  grunt  sharoitiga  va  ishonchlilik  darajasini 
oshirish  uchun  qo’yilgan  talablarni  bajarilishiga  bog’liq  holda  tanlanadi.  O’zbekiston  va 
deyarli  barcha  Markaziy  Osiyo  mamlakatlarining  geografik  joylashuvi  va  yerning 
geologik  hususiyatlari  hisobga  olingan  holda  ko’p  hollarda  po’lat  va  plastmassa 
quvurlardan foydalaniladi.  
Plastik  quvurlar:  xar  xil  turdagi  polimer  materiallardan  tayyorlanib  ular  tayyorlanishiga  ko’ra  o’z 
xossalariga xam egadir.  
Polietilenli quvurlar- ularning quyidagi turlari mavjul: 
- past bosimli (PND) 
- yuqori bosimli (PID) 
Polietilenli  quvurlar  issiqlikka  chidamliligi  past  bo’lganligi  sababli  ular  ko’pincha  sovuq  suv  va 
kanalizatsiya magistral tarmoqlarini loyixalashda ishlatiladi.
 
 
 
Polietilen quvurlarning qulaylik taraflari ularning montajining qulayligi, korroziyaga 
chidamliligi, yengilligi va uzoq vaqt ishlatilishi (50 yilgacha). Ularning diametrlari – 10 
dan 1000 mm gacha, 2.5 dan 16 atmosferaga chidamliligi ishlash harorati -40 dan +40 
o

bo’lishi mumkin. 
Quvurlar  materialini  to’g’ri  tanlashda  QMvaQ  ko’rsatmalari      tavsiyalarini  to’liq 
hisobga  olishi  kerak.  Quvur  uchun  material  tanlashda  tarmoq  ishining  ishonchliligi  va 
uzluksiz  suv  tarqatish  ko’rsatgichlari  ijobiy  bo’lishiga  qaramay  oxirgi  hulosaga  kelish 
uchun  texnik  va  iqtisodiy  hisoblash  ishlari  ham  amalga  oshiriladi.  Quvur  materialini 
tanlash  ikki  va  undan  ortiq  bo’lgan  variantlarni  taqqoslash  orqali  bajariladi.  Yakuniy 
hulosa  barcha  varantlar  uchun  moddiy,  iqtisodiy  va  ijtimoiy  ko’rsatgichlarni  jamlab  va 
taqqoslab, eng samarali va ishonchli bo’lgan variant qabul qilinadi. 

Download 3,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish