1-2-ma’ruza

1. Tarmoqlardagi suv sarflarini aniqlash 
     Kirxgofning  birinchi  qonuniga  muvofiq,  xar  bir  tugunda  yaxlit  oqim  negiziga 
javob  beruvchi  moddiy  balansga  amal  qilinishi  shart.  Uning  suv  tarmoqlariga 
tadbiq qilinishi quyidagi mahnoni beradi, yahni tarmoqning har bir tugunidagi suv 
sarfining algebraik yig’indisi nolga teng:  
 



0
i
ik
Q
q
 
 
     Kirxgofning  ikkinchi  qonuniga  muvofiq  xalqasimon  suv  uzatish  tizimida 
kurilayotgan tarmoq konturidagi bosim pasayish qiymatlari va algebraik yig’indisi 
nolga teng:  
 


0



i
ik
i
q
S

 
 
Bu yerda: 
ik
q
- suv uzatish tarmoqlar bo’limlaridagi suv sarfi 
              
i
Q
 - tugundan suv olish miqdori 
              
i
S
 - tarmoq bo’limlarining gidravlik qarshiligi. 
              

 - daraja ko’rsatkichi 
     Agar  suv  tahminoti  (nasos  shahobchalari,  suv  bosim  minorasi,  toza  suv 
havuzlari) va hisobga olinmagan suv olish qiymatlari mahlum bo’lganda, u holda 
yukorida keltirilgan ifodaga gidravlik bog’lanish qo’shiladi.  
 
 
 


mk
uk
i
k
m
q
S
Q
F
Q
F





 
 
Bu  yerda: 
 
m
Q
F
  va 
 
k
Q
F
= 
m
  va 
k
  nuqtalarida  joylashgan  suv  bilan 
tahminlovchilarning bosim sarfi tavsifi va hisobga olinmagan suv olish qiymatidir. 
Suv  tahminoti  tarmoqlaridagi  xalqalar  sonini  n,  tugunlar  sonini  m,  uchastkalar 

---

sonini ‘, suv bilan tahminlovchilar va hisobga olinmagan suv olish sonini ye bilan 
belgilasak, ular orasidagi bog’lanishni quyidagi ifodadan bilish mumkin:  
 
1




e
n
m
P
 
 
     Diametr  berilganda,  tarmoqlar  bo’yicha  tarqatiladigan  suv  sarfini  to’g’ri 
hisoblash mumkin. Qidiriladigan sarf 
ik
q
 (r - soni)  
 
1




e
n
m
P
. 
 
 
Hisoblab  topilgan  sekundlik  suv  sarfi  dastlab  tarmoqlarga  taqismlab 
chiqiladi. Yahni tugunlardagi sarflanadigan suv sarflari mahlum bo’lganidan keyin 
tarmoqdagi suv sarflari mahlum bo’ladi. 
SHundan  so’ng  dastlabki  taqsimlangan  suv  sarflari  orqali  tarmoqning 
gidravlik hisobi olib boriladi va bu hisoblash ishlari natijasida tarmoqdagi haqiqiy 
suv sarflari topiladi.