№1 1-mavzu: O‘zbek tilining sohada qo‘llanishi” fanini o‘qitishning maqsad va vazifalari



Download 402,96 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/7
Sana09.04.2022
Hajmi402,96 Kb.
#540474
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
1-mavzu ona tili

1.
 
Til va tafakkur. Til va ma’naviyat: 
Tabiat va jamiyat mahsuli bo‘lgan inson, 
ayni paytda, ularning oliy namunasi ham sanalib, olamni narsa va predmet shaklida, 
voqea va hodisa tarzida ongida aks ettiradi, idrok qiladi, fikrlaydi. Bu jarayonda muhim 
vosita hisoblangan tilning ahamiyati g‘oyatda muhimdir. Shuning uchun ham til va 
tafakkurni bir-biridan alohida tarzda tasavvur qilib bo‘lmaydi. «Til bilan tafakkur bir- 
birini taqozo etadigan ajralmas hodisadir. Tilsiz tafakkur bo‘lmaganidek, til ham 
tafakkursiz bo‘lmaydi» 
Tilning inson uchun fikrlash vositasi bo‘lishi, moddiy asos sifatida xizmat qilishi 
uning amalda bo‘lishidagi birinchi bosqich hisoblanib, ikkinchi bosqichda fikr, 
tafakkur mahsuli reallashadi, ya’ni u miyadan tashqariga chiqadi. Shunday qilib, 
ikkinchi bosqichda til kommunikativ - aloqa vazifasini bajarishga kirishadi. 
Til insonlar o‘rtasida aloqa vositasi bo‘lishi, tabiat va jamiyatdagi narsa va 
hodisalar to‘g‘risida xabar berishdan tashqari suhbatdosh yoki tinglovchiga ma’lum 
ta’sir o‘tkazish, hissiyotini qo‘zg‘atish kuchiga ham ega. Agar bu holatni shartli 
ravishda beshinchi bosqich deb ataydigan bo‘lsak, ta’kidlaganimizdek, tilning 
bosqichma-bosqich takomillashib, mukammalashib va imkoniyatlari ham asta- 
sekinlik bilan kengayib borishini kuzatamiz. 
Mana shu o‘rinda tilning hyech bir imkoniyati nutqsiz, nutqiy jarayonsiz amalga 
oshmasligi, yuzaga kelmasligiga ham amin bo‘lamiz. «Til va tafakkurning birligi 
nutqda o‘z ifodasini topadi. Nutq og‘zaki va yozma holda mavjud bo‘lib, unda 
fikrimiz moddiy shaklga, ya’ni hissiy idrok etiladigan shaklga kiradi va shu tariqa u 
endi bir shaxsga emas, balki jamiyatga tegishli bo‘lib qoladi». 
Ma’lum bo‘ladiki, til nutqning o‘ta muhim unsuri sifatida aloqa, xabar, ta’sir 
etishdek, shu bilan birga, imkoniyatlari nihoyatda kengayib borishi natijasi o‘laroq 
kishilik jamiyati to‘plagan tajriba va bilimlarni kelajak avlodlarga yetkazishdek 
ulug‘vor ijtimoiy vazifani bajaradi. 
O‘z shakllanishi va rivojlanib borishi davomida uzoq tarixiy yo‘lni bosib 
o‘tadigan til asta-sekinlik bilan bo‘lsa-da, takomillashib ham boradi. Bu holni uning 
ichki qurilishida, amalda bo‘lish qoidalarining ma’lum bir tizimga kela borishida 
kuzatamiz. «Ichki qurilish nuqtai nazardan til ma’lum miqdordagi bir-biri bilan 
chambarchas bog‘liq bo‘lgan til birliklarining yig‘indisi va ana shu birliklardan 
foydalanish qoidalaridan tashkil topgan murakkab sistemadir» 


Nutq tilning namoyon bo‘lishi, ro‘yobga chiqish, voqyelanish shakli bo‘lib, u 
bevosita kuzatishda berilgan, moddiy (tabiiy, fizik) shaklga egadir. 

Download 402,96 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish