1 – Тажриба иши

Ishning bajarilish tartibi: Mexanik tizimlarni o’rganishda tizim elementlari bilan bog’liq fizik qonuniyatlarga murojaat etiladi.

Ushbu tizimda 3 ta fizik element bo’lib, ular: k-elastiklik, c-silindr porshinini qarshilik koeffisenti va y- yo’l.
Ushbu tizim uchun Nyutonning II qonunini joriy qilamiz va uning matematik ifodasini shakllantiramiz.


Bu yerda, - tizimga ta’sir etuvchi kuch, - m massali ob’ektning olgan tezlanishi, - silindrli porshinning qarshilik kuchi, - elastiklik kuchi.
Yakuniy matematik ifodani Laplas o’zgartirishlari asosida o’zgartiriladi. Natijada, o’zgartirish funksiyasi xosil bo’ldi.

yoki

Yakuniy matematik ifoda berilgan tizimning matematik modeli bo’lib, uning blok sxemasi quyidagicha bo’ladi:

Demak, tizimning matematik modeli yaratildi.
Yaratilgan matematik modelni MatLab tizimida kompyuterli modelini qurish uchun Matlab dasturi yuklanadi. Dastur yuklangach, dasturning Command Window oynasi o’zgaruvchi va buyruqlardan tozalanadi:

Variant asoisda o’zgaruvchilarga qiymat beriladi.

Modelning o’zgartirish funksiyasini xosil qilish uchun tf buyrug’idan foydalaniladi.

Ko’rilayotgan tizimning kirish qiymati bo’yicha natijaviy grafigini step() buyrug’i orqali ko’rish mumkin.


Ko’rilayotgan tizimni MatLab dasturida kompyuterli model ko’rinishini qurish uchun Simulink qismidan foydalaniladi. Simulinkni ishga tushirish uchun tugmasi yoki simulink buyrug’i beriladi.
Simulink kutubxonasidan foydalangan xolda yangi model yaratish uchun yangi oyna ochiladi (File – New - Model). Yangi yaratilgan oynaga Simulink kutubxonasidan foydalanib, Constant, Transfer Fcn va Display bloklari joylashtiriladi.

Ular o’zaro birlashtiriladi. Har bir blokka uning konteks menyusi orqali Block Parametrs buyrug’i orqali o’zgartirish imkoniyati bor.
Yaratilgan modelni tugmasi orqali ishga tushiriladi.

Matlab dasturida ixtiyoriy buyruq yoki funksiya haqida ma’lumot olish uchun help kalit so’zidan foydalaniladi.

Topshiriqlar:

• 
  Berilgan variant asosida tizimning matematik modeli qurilsin;
  
• 
  Yaratilgan matematik model asosida MatLab tizimida kompyuterli model shakllantirilsin;
  
• 
  Yaratilgan modelni taxlil qiling.
  

Variantlar: