1- seminar мавзу: “футболни келиб чиқиш тарихи ва ривожланиши.”

Тадрижий ҳужум.
Тадрижий ҳужум ёки жавоб ҳужумини уюштиришда бирон ўйинчи жуда кўп узатишлар ёрдамида дарвозани забт этиш учун қулай позицияга чиқарилади. Бу тадрижий ҳужумнинг тезкор ҳужумдан асосий фарқидир. Бу тур ҳужумдаги команда ҳаракатларини бажаришда комбинация-лар қисқа ва ўртача узатишлар ёрдамида амалга оширил-гани учун, тўпни узоқ вақт назорат қилиб туриш имконияти туғилади. Яна шуни айтиш керакки, тўплар қисман айниқса ҳимоя қатори ўйинчилари ҳужумга қўшилганда, майдоннинг кўндалангига узатилади. Тўп узоқ вақт бошқариб турилга-нига қарамай, тадрижий ҳужумнинг самарадорлиги айтар-лик кўп бўлмайди. Ҳужум ривожланишига кўп вақт сарфланиши мудофаадагиларга кучларни бемалол қайта гуруҳлаб олишга ва дарвоза забт этилиши учун энг хавфли зоналарни тўсиб олишга имкон яратиб беради. Уюшқоқлик билан амалга оширилган мудофаа эса ҳужум қилаёт-ганлардан ҳимоя қаторини бўғинлардан бирида ёриб ўтиш ниятида яна бир туркум комбинациялар қилишни талаб этади. Ҳужумнинг муваффақияти кўп жиҳатдан ҳужумчи-ларнинг моҳирона ҳаракатига боғлиқ. Тамомила равшанки, яхши мудофаадан оз куч билан ўтиб кетиш қийин, демак ҳужумга кўпроқ ўйинчи қўшилиши керак. Бунда майдон-нинг айрим қисмида сон жиҳатдан ортиғлик ҳосил қилиб, шунинг ҳисобига рақиблар мудофаасини ёриб ўтиш мумкин бўлади.


ЎЙИНЧИЛАРНИНГ ҲУЖУМДАГИ ҲАМКОРЛИГИ

Ҳозирги вақтдаги ҳамма сафланишларда ҳимоя қаторида камида тўрт ўйинчи бўлиши назарда тутилади. Шунинг билан бирга соф ҳужумчиларнинг (олдинги қаторнинг) ва майдон ўртаси ўйинчиларининг миқдори ўзгариб туриши мумкин. Ана шунинг учун ҳам муайян амплуадаги (ихтисосдаги) ўйинчиларнинг ҳужумдаги ҳара-катлари хусусиятлари ҳақида гапирганда, команданинг ҳар қайси қаторида қанчадан футболчи борлигини ҳисобга олиб мулоҳаза юритиш лозим.

Қанот ҳимоячилари.
Агар командада иккита қанот ҳужумчиси бўлса, ўрта қатор ўйинчилари билан биргаликда ҳужумнинг иккинчи эшелонини ҳосил қилиш учун ҳимоячилар олдинроққа чиққани маъқул. Ҳимоячи эпизодик тарзда ҳужумнинг олдинги сафига чиқиб туриши мумкин.
Бунда у қанот ҳужумчиси билан ўрин алмашади, бўлмаса ҳимоячи ҳужумчиларнинг ўйин жойини торайти-риб қўяди, натижада мудофаадагиларнинг страховка қилиши, бир-бирига ёрдам бериши осонлашиб колади.
Агар командада қанот ҳужумчиси битта бўлса, унда қанот ҳужумчиси йўк томондаги ҳимоячи ҳужумни якунлашда олдинги эшелон ҳаракатларида фаол иштирок этиш учун бўш жойга ёриб кириши мумкин. Бунда унинг ҳаракатлари ҳужум жабҳаси кенг бўлишини таъминлайди. Бироқ ҳимоячининг бундай рейдлари ҳамма вақт рақиб учун кутилмаган ва ўз мудофаасининг мустаҳкамлигини бузмай-диган бўлиши кераклигини ёдда тутиш керак. Ҳужумга қўшилган ҳимоячи ташлаб кетган зонага унинг шерикла-ридан қайси биридир чиқиши керак.