1 – mavzu: Transport vosita detallarini ishlash sharoitlari va ularni ishlash qobiliyatini belgilovchi ko‘rsatgichlar

 

Tayanch  iboralar:  eyilish,    korroziyalanish,  toliqish,  material  magnit 

xossalarining yo‘qolishi, materialning strukturaviy o‘zgarishi, deformatsiyalanish, 

eyilish, sinish, korroziyalanish 

 

Hozirgi  zamon  sanoati  uchun  mashinalar  tizimi  zarur.  Oldiga  qo‘yilgan 

vazifalarni to‘g‘ri, sifatli va o‘z vaqtida hal etish uchun mashinalar ishonchliligini 

oshirish, mashinalarni tarkibini ta’mirlash, texnik xizmat ko‘rsatish hamda saqlash 

bazasini  yaratish  zarur.  YUqorida  ta’kidlangan  mashinalar  parki  tarkibini  doimo 

shay  holda  tutib  turish  va  undan  samarali  foydalanish  uchun  milliardlarcha 

mablag‘  sarf  bo‘lmoqda.  SHu  bois  mashinalarning  ishonchliligini  oshirish, 

ta’mirlash  sifatini  yaxshilash  va  texnika  sifatini  hamda  unga  ko‘rsatiladigan 

texnikaviy xizmat, TXKga ketadigan sarflarni kamaytirish davlat ahamiyatiga ega 

vazifalardan xisoblanadi. Mazqur fan  talabalarga quyidagilarni o‘rgatishni maqsad 

qilib qo‘yadi:  

1.  Mashinalar  ishonchliligini  nazariy  asoslarini,  ularni  oshirish  yo‘llari  va 

baxolash usullarini;  

2.Ishlamay  qolish,  nuqsonlar  paydo  bo‘lish  sabablari,  ularni  aniqlash  va 

bartaraf etish usullari; 

---

3.  Mashinalarni  buzilmay  ishlashi  va  ta’mirlashga  yaroqliligini  oshirish 

yo‘llari; 

4. Mashina va uskunalarni ta’mirlashning ishlab chiqarish jarayonlari; 

5. Mashina qismlarini tiklashning zamonaviy texnologik jarayonlari; 

6.  Texnologik  jarayonlarni  mexanizatsiyalash  va  avtomatlashtirish  hamda 

mexnat xavfsizligi qoidalari; 

7. Ta’mirlashda mehnatni tashkil etishni zamonaviy shakllari; 

8. Ta’mirlash va TXK sifatini baxolash usullari; 

9. Ta’mirlash samaradorligini baholash va uni sifatini boshqarish usullari; 

10.  Ta’mirlashning  maqsadga  muvofiqligini  va  uni  amalga  oshirish  shart  – 

sharoitlarini aniqlash; 

11.Ta’mirlash va TXK bazasini ishlab chiqish hamda loyihalash; 

12.  Muhandislik  echim  va  qabo‘l  qilingan  qarorlarni  texnik  iqtisodiy 

jihatdan baholash; 

13. Fanni nazariy va amaliy mashg‘ulotlar asosida kolledj talabalariga o‘qita 

bilish. 

 

Ta’mirlash 

chog‘ida 

mashinalarning 

ishonchliligini 

oshirish 

maqsadida  firmaviy  va  xususiy  korxonalarda,  xo‘jaliklararo  birlashmalarda,  turli 

vazirliklarga qarashli korxonalarda ta’mirlash hamda texnik   xizmat 

ko‘rsatish 

bazalari 

rivojlantirilmoqda 

va 

mustahkamlanmoqda. 

YAngi 

ta’mirlash 

ustaxonalari,  texnikaviy  servis  xizmati  ko‘rsatish  maskanlari,  stantsiyalar, 

statsionlari  ko‘rlib  mavjudlari  qayta  ko‘rib  chiqilmoqda,  ular  yangi  ta’mirlash  – 

texnologik uskunalar bilan jihozlanmoqda.  

Ta’mirlash  texnologiyasini  tashkil  qilish,  mashinalarning  holati  va 

konstruksiyasiga,  ta’mirlashni  talab  qilishi,  ularning  ta’mirlashga  yaroqliligi, 

ta’mirlashga sarf qilinadigan mehnat hajmi kabi ko‘rsatkichlarga bog‘liq. 

Mashinalar sanoat buyumi hisoblanadi va ularni to‘rt turga ajratish mumkin:  

–detallar; 

– yig‘ish birliklari; 

–majmualar;  

---

–butlashlar.