1 – mаvzu: Statika, kuch, statika aksiomalari, kuchlar to‘g‘risida tushunchalar. Bog‘lanishlar va ularning reaksiyalari. Kuchlar uchburchagiga oid masalalar yechish. Mashg‘ulotning maqsadi

Mavzuga oid masalalar yechish

1. 
   O‘zaro α = 45° burchak hosil qiluvchi ikki F₁=F₂=5N kuchlarning teng ta’sir etuvchisining qiymatini toping ?
   

Yechilishi:

Berilgan F₁ va F₂ kuchlarni chizmada ifodalab olamiz (1.14-rasm).

1.14-rasm

Kuchlarning teng ta’sir etuvchisi R ni quydagi fo‘rmula yordamida hisoblaymiz.


N
Variantlar

1.1-Jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
F1	5	10	4	3	8	9	6	7	4	6
F2	8	6	5	7	9	3	4	9	2	8
α	45°	90°	60°	0°	30°	45°	90°	60°	30°	45°

№	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
F1	7	8	4	5	7	8	6	3	8	4
F2	10	12	14	15	11	16	12	9	15	14
α	90°	60°	0°	45°	90°	30°	45°	90°	60°	30°

2. Bir nuqtada kesishuvchi uchta kuch F₁=10 N, F₂=15 N va F₃=20 N vektorlari O_x o‘qi bilan mos ravishda α₁ = 30°, α₂ = 45° va α₃ = 60° burchaklar tashkil etsa, ularning teng ta’sir etuvchisini miqdorini aniqlang ?

_1.15-rasm


Yechish:

Yuqorida berilgan F₁ = 10 N, F₂ = 15 N va F₃ = 20 N kuchlar yordamida F₁ va F₃ kuchlarining teng ta’sir etuvchisini aniqlab olamiz.

Demak, yuqoridagi chizmadan ko‘rinib turibdiki, F₁ va F₃ kuchlarining teng ta’sir etuvchisi F₂ kuch bilan ustma-ust tushadi. Bundan kelib chiqadiki,

= + F₂ ga teng bo‘lar ekan.

= 29,1 + 15 = 44,1 N

Variantlar

1.2-Jadval

№	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
F1	18	15	14	13	22	14	19	17	13	11
F2	19	16	15	13	17	16	18	15	14	13
F3	11	21	25	31	18	15	14	13	16	17
α1	45°	90°	60°	0°	30°	45°	90°	60°	30°	45°
α2	60°	0°	30°	45°	30°	60°	30°	45°	90°	60°
α3	45°	90°	60°	30°	45°	90°	60°	30°	60°	30°

№	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
F1	19	14	12	10	9	8	15	16	18	11
F2	22	20	18	25	20	19	23	24	28	22
F3	12	9	8	15	19	14	12	11	22	10
α1	90°	60°	30°	45°	45°	90°	60°	0°	30°	45°
α2	30°	45°	90°	60°	60°	0°	30°	45°	30°	60°
α3	60°	30°	60°	30°	45°	90°	60°	30°	45°	90°

Takrorlash uchun savollar

1. Statikada jismlarning qanday sharti o‘rganiladi ?

2. Nazariy mexanikaning statika bo‘limida nechta aksiomaga asoslanadi ?

3. Kuch nechta faktor bilan aniqlanadi ?

4. Qanday kuch berilgan kuch sistemasining teng ta’sir etuvchisi deyiladi?

5. Statikaning asosiy aksiomalarini ta’riflang.

6. Uch kuch teoremasi nimadan iborat?

7. Qanday jism erksiz jism deyiladi?

8. Bog‘lanish reaksiya kuchi deb nimaga aytiladi?

9. Bog‘lanishdan bo‘shatish aksiomasi nima?

10. Absolyut qattiq jism tayanadigan silliq sirtning reaksiya kuchi qanday yo‘nalgan? Jismning mazkur sirtga bosimi qanday yo‘naladi?