1- mavzu: Natural sonlarning o`qilishi va yozilishi

16 - Mavzu: Kasrlarni qisqartirish.
71) Kasrning asosiy xossasini ayting
Kasrning asosiy xossasi :
Agar kasrning surati va maxrajini bir xil songa ko`paytirilsa yoki bo`linsa , kasrning qiymati o`zgarmaydi.
<sub>Misol: 1) = =</sub> ; <sub>2) = =</sub>
72) Kasrni qisqartirish deganda nimani tushunasiz?
Kasrning surat va maxrajini ularning birdan farqli umumiy bo`luvchisiga bo`lish kasrni
qisqartirish deyiladi.


_{Misol: 1) = = ; 2) = = =}
73) Kasrni qisqartirishning qanday usullarini bilasiz?
Kasrlarni ikki usul bilan qisqartirish mumkin
1. Ketma – ket qisqartirish. Bunda sonlarning bo'linish belgilaridan foydalanib, kasrning surat va maxraji ularning umumiy bo'luvchilariga ketma-ket bo'linaveradi:
Odatda kasrni qisqartirish qisqarmas kasr hosil bo'lgunga qadar davom ettiriladi.
_{Misol: = = = = =}
2. To'la qisqartirish. Bunda dastlab kasr surat va maxrajining eng katta umumiy bo'luvchisi topilib, so'ngra surat va maxraj o'sha EKUB ga bo'linadi.
Misol: kasrni qisqartiraylik.


1) 48 va 84 ni tub ko'paytuvchilarga ajratamiz

48 = 8 • 6 = 2⁴ • 3

84 = 4 • 21 = 2² • 3 • 7
2) EKUB (48, 84) = 2² •3=12.
3) Endi berilgan kasrning surat va maxrajini 12 ga bo'lamiz;
_{= =}

• 
  Agar kasrning surat va maxraji o`zaro tub sonlar bo`lsa, qisqarmaydigan kasr deyiladi
  
• 
  Mustaqil bajarish uchun mashqlar
  

№ 1 Kasrlarni qisqartiring
1) ; ; ; ; ; ; ; ; ;

2) ; ; ; ; ; ; ; ; ;

№ 2. Kasrlarni qisqartiring
1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)
10) 11) 12) 13) 14) 15)