1- mavzu: Morfemika


-ilova        So‘zlovchining  o‘z  fikriga  bo‘lgan  munosabatini  bildiradigan  so‘zlar  modal  so‘zlar



Download 2,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet328/576
Sana30.12.2021
Hajmi2,94 Mb.
#97132
1   ...   324   325   326   327   328   329   330   331   ...   576
Bog'liq
ona tili va adabiyot

6-ilova  
     So‘zlovchining  o‘z  fikriga  bo‘lgan  munosabatini  bildiradigan  so‘zlar  modal  so‘zlar 
deyiladi: Ehtimol, bugun etib kelar
     Modal so‘zlar ma’no jihatidan quyidagi turlarga bo‘linadi: 
      1. Fikrning  aniqligini  ifodalaydigan  modal  so‘zlar:   
1)  fikrning  rostligi  tasdiqlanadi:  darhaqiqat,  haqiqatan,  haqiqatda,  filhaqiqat  (arx.);  2) 
fikrning  qat’iyligi  ta’kidlanadi:  shubhasiz,  shaksiz,  so‘zsiz  3)  ishonch:  albatta  4)  ang-
latilayotgan voqelikning yuzaga kelishi tabiiy ekanligini bildiradi: tabiiy, o‘z-o‘zidan, 5) 
fikrning  chinligi  eslatiladi:  to‘g‘ri,  xoynaxoy,  muhaqqaq  (arxaik),  aslida,  darvoqe, 
rostdan. 
     2. Fikrning  noaniqligini ifodalaydigan modal so‘zlar:  
1) fikrning taxminiyligini bildiradi: shekilli, chamasi, chog‘i;  
2) fikrning gumonli ekanligini bildiradi: ehtimol, balki;  
3) fikrning  tusmolli  ekanini  bildiradi:  aftidan;   
4) fikrning chinligiga gumon ham, ishonch ham bildiradigan:  har holda, har qalay.    
     3. Fikrning tartibi: avvalo, avvalambor, birinchidan, ikkinchidan. 
     4. Fikrning dalillanishi: masalan, jumladan. 
     5. Xulosa: xullas, demak, nihoyat, xullas kalom. 
     6. Achinish: afsus, attang, esiz. 
     7. Zaruriyat: kerak, zarur, lozim. 
     8. Quvonch: xayriyat
     9. Mavjudlik va mavjud emaslik:  bor, yo‘q.                              


 
165 
 
    Bulardan  tashqari:  binobarin,  zero,  holbuki,  vaholanki    kabi  modal  so‘zlar  ham 
mavjud. 
      Modal so‘zlarning ko‘pchiligi mustaqil so‘zlardan o‘sib chiqqandir.  
1)  ot  turkumidan:  aftidan,  haqiqatan,  mazmuni,  ehtimol,    darhaqiqat;  2)  sifatdan: 
yaxshi(ki), to‘g‘ri, so‘zsiz, shubhasiz, tabiiy; 3) ravishdan: albatta; 4) fe’ldan: xoyna-xoy 
(tojikcha  xohi-naxohi    so‘zidan);  4)  bog‘lovchidan:  balki;  5)  so‘z  birikmasidan:  har 
qalay,  har  holda;  6)    gapning  modal  so‘zga  aylanishi:  holbuki  (Hol  buki);  7)  so‘z 
tushirish natijasida hosil bo‘lgan: o‘z-o‘zidan (aniq so‘zi tushib qoladi).   
    Modal  so‘zlar  sof  va  vazifadosh  modal  so‘zlarga  bo‘linadi.  Haqiqatan,  darhaqiqat, 
afsuski, attang, albatta, shekilli, avvalo, xullas, masalan, umuman, taxminan so‘zlari sof 
modal  so‘zlar  hisoblansa,  modal  ma’noda  ham  qo‘llanadigan  aftidan,  chamasi,  balki, 
ehtimol, shubhasiz kabi so‘zlar vazifadosh modal so‘zlar hisoblanadi. 
     Modal  so‘zlar  gap  tarkibidagi  so‘zlardan  vergul  bilan  ajratiladi  va    ko‘pincha  kirish 

Download 2,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   324   325   326   327   328   329   330   331   ...   576




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish