1- mavzu: Morfemika


Ergashtiruvchi bog‘lovchilar



Download 2,94 Mb.
Pdf ko'rish
bet313/576
Sana30.12.2021
Hajmi2,94 Mb.
#97132
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   576
Bog'liq
ona tili va adabiyot

Ergashtiruvchi bog‘lovchilar 
Ergashtiruvchi  bog‘lovchilar  qo‘shma  gap  tarkibidagi  sodda  gaplarni  bir-biriga 
tobelanish yo‘li bilan bog‘laydi. 
Ergashtiruvchi  bog‘lovchilar  grammatik  aloqalarni  ifodalash  va  ma’nolariga 
qarab:  1)  aniqlov  bog‘lovchisi;  2)  sabab  bog‘lovchilari;  3)  chog‘ishtiruv  bog‘lovchilari; 
4) maqsad bog‘lovchisi; 5) shart va to‘liqsizlik bog‘lovchilariga bo‘linadi. 
Aniqlov  bog‘lovchlari.  YA’ni,  -ki  (-kim)  aniqlov  bog‘lovchilari  ergash  gaplarni 
bosh gapga bog‘lash uchun qo‘llanadi.  Bilib  qo‘yki, seni Vatan kutadi. Mirzo Ulug‘bek 
joyiga o‘tirmagan ham ediki, saroybon kirib, ikkinchi nomani tutdi. (O.YO.) 
Sabab  bog‘lovchilari.  CHunki,  shuning  uchun,  negaki,  zeroki,  nainki.  Bu 
bog‘lovchilar  ergash  gapni  bosh  gapga  bog‘lab,  sabab,  payt  ma’nolarini  ifodalaydi. 
CHorasi  bo‘lmagan  ishga  kirishma,  chunki  undan  qutilib  bo‘lmaydi.  (Amir  Temur 
o‘gitlari) Ko‘chadagi suv ariqning tegidan sayoz oqar, shuning uchun undan foydalanish 
qulay emas edi. (A.Qod.) U ikki, balki uch yildan buyon o‘z to‘yini kutar edi. (O.) 
CHog‘ishtiruv  bog‘lovchilari  –  go‘yo,  go‘yoki.  Bu  bog‘lovchilar  bosh  gapda 
ifodalangan fikrni ergash gapdagi fikr bilan qiyoslab ko‘rsatadi. Sen menga baxsh etding 
ko‘rkam  bir  yoshlik,  go‘yo  qalbimda  ulg‘aydi  quyoshday  viqor.  (J.Jabborov).  Nihoyat 
chollar jim bo‘lishadi, go‘yo yoshliklarini sog‘inganday boshlarini quyi solishadi (O.) 
Maqsad bog‘lovchisi. Toki maqsad bog‘lovchisi qo‘shma gap tarkibidagi maqsad 
ma’nosini  ifodalagan  ergash  gapni  bosh  gap  bilan  bog‘laydi.  YOmonlarning  jazosini 
berish kerak, toki ular yaxshilarning boshiga yomon kunlarni solmasinlar. (H.G‘.) 
SHart  va  to‘liqsizlik  bog‘lovchilari.  Agar  (gar),  modomiki,  basharti,  garchi, 
garchand, mabodo, bordiyu. 
Bu  bog‘lovchilar  shart  va  to‘liqsiz  ergash  gaplarning  bosh  gapga  bo‘lgan 
munosabatdagi shartni, shu bilan birga to‘liqsizlik ma’nolarini anglatadi: Agar kishining 
hayoti  biror  maqsad,  biror  g‘oya  uchun  kurash  bilan  o‘tsa,  bunday  hayotga  hech  afsus 
qilmaslik kerak. (M.Ibr.) Bu oqshom, garchi tevarak tinch bo‘lsa ham, kechagidan ko‘ra 
qo‘rqinchliroq, ezuvchanroq tuyular edi. (O.) 
 

Download 2,94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   576




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish