Bog'liq 1-МАВЗУ. ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ЯНГИ БОСҚИЧИДА ФУҚАРОЛИК ЖАМИЯТИНИНГ ШАКЛЛАНИШИ ВА РИВОЖЛАНИШИ
Жанубий Корея моделининг япон моделига ўхшаш умумий жиҳатлари мавжуд. Уларга мамлакат аҳолисининг психологик тахлити, юқори даражада меҳнат севарлиги ва ўз бурчига масъулият билан ёндашуви, шунингдек конфуцийчилик ахлоқий меъёрларга асосланишини мисол тариқасида келтириш мумкин. Ҳар иккала модель учун хос жиҳат сифатида давлат органларининг иқтисодиётни қайта қуришда фаол иштирок этишларини келтириш мумкин.
Жанубий Корея моделининг япон моделига ўхшаш умумий жиҳатлари мавжуд. Уларга мамлакат аҳолисининг психологик тахлити, юқори даражада меҳнат севарлиги ва ўз бурчига масъулият билан ёндашуви, шунингдек конфуцийчилик ахлоқий меъёрларга асосланишини мисол тариқасида келтириш мумкин. Ҳар иккала модель учун хос жиҳат сифатида давлат органларининг иқтисодиётни қайта қуришда фаол иштирок этишларини келтириш мумкин.
Иқтисодиётни модернизациялашни тезлаштириш мақсадларида солиқ, тариф ва валюта сиёсатидан кенг фойдаланилади. Узоқ вақтлар ресурслар баҳолари, ишлаб чиқариш ва истеъмол учун мўлжалланган моллар устидан назорат қилиш сақланиб қолди. Жанубий Кореяда юзага келган иқтисодиётни давлат томонидан мувофиқлаштириш тизими Жанубий корея молларини жаҳон бозорида рақобатбардошлигини ошишига имконият яратиб берди.
Шу тариқа, Японияга нисбатан озроқ бўлсада Жанубий Корея бозор муносабатларининг ривожланиши чеболь деб аталадиган йирик корпорациялар тимсолида (кейинчалик молиявий-саноат гуруҳларига ўсиб ўтган) бозор иқтисодиёти учун кучли пойдевор яратишга имкониятлар яратди.
Ва ниҳоят, Жанубий Корея моделининг яна бир унсури – бу давлат томонидан қисқа муддатлар ичида майда ва ўрта тадбиркорликни қўллаб-қувватлаши натижасида ўрта синфни шаклланишини келтириш мумкин. Ўтган асрнинг 90-йиллари охирида Жанубий Корея ва япон моделлари бозор механизмларига кучли давлат аралашувини ўз бошидан кечирдилар. Натижада япон модели жаҳон молиявий инқирозига мослашиш даражаси кучсиз эканлиги сезилди.
Ва ниҳоят, Жанубий Корея моделининг яна бир унсури – бу давлат томонидан қисқа муддатлар ичида майда ва ўрта тадбиркорликни қўллаб-қувватлаши натижасида ўрта синфни шаклланишини келтириш мумкин. Ўтган асрнинг 90-йиллари охирида Жанубий Корея ва япон моделлари бозор механизмларига кучли давлат аралашувини ўз бошидан кечирдилар. Натижада япон модели жаҳон молиявий инқирозига мослашиш даражаси кучсиз эканлиги сезилди.
Жанубий Корея моделининг баъзи характерли жиҳатлари:
-истиқболни белгилаш режаларини тузилиши (1962 йилдан буён беш йиллик истиқболни белгилаш режалари ишлаб чиқилади);
-кредит-молия соҳасида давлат назоратини мавжудлиги;
-ташқи иқтисодий соҳада экспортни рағбатлантириш ва импортни чеклашга қаратилган мувофиқлаштиришнинг мавжудлиги.
Таҳлиллардан кўриниб турибдики, барча ривожланган мамлакатлар ўз куч-қудратларини ошириб боришда бозор иқтисодиёти механизмлари асосий роль ўйнаётган бўлса-да, ҳар бир мамлакатнинг ривожланиш моделларида ўзига хослик ва тарихий миллий ривожланиш тажрибасининг таъсири мавжуд бўлиб, улар моделларнинг ўзаро бир-биридан фарқланишида сезилиб туради.