1- ma’ruza sun’iy intellekt sistemasiga kirish. Reja

1.2. Sun’iy intkllektni programmalashtirishga ta’siri
Sun’iy intellekt usullarida programma alohida qismlari bir-biriga yuqori darajada boliqsiz bo‘lib, ularning har biri biror masalani yechish uchun qadam bo‘ladi. Shu xolni, alohida ko‘rib chiqaylik. Programmani bir-biriga boliqsiz qismlarini, inson xotirasidagi alohida informatsiyalar bilan taqqoslash mumkin.
Biron bir masalani yechishda inson miyasi o‘zida bor bilimning hammasini ishga solmasdan, shu masalaga ta’luqli bilimlarnigina ishga soladi. Ma’lum bir masalani yechish uchun, an’anaviy yo‘l bilan ham dastur (programma) tuzish mumkin yoki sun’iy iyetellekt usulida ham dastur tuzish mumkin. Vaholanki, sun’iy intellekt usulini qo‘llash masalani yechishni ancha yengillashtirar va tezlashtirar ekan. Tuzilgan dasturlarni ikkisini ham alohida olingan qismi aniq bir ishni bajaradi, biroq Sun’iy intellektda tuzilgani alohida xususiyatga ega. U harakter jixatidan inson intellektiga yaqin, ya’ni ozgina o‘zgartirishlar yoki ozgina qism informatsiya dasturni butun strukturasini o‘zgartirmaydi. Bu holat (gibkost) dasturlash jarayonida yuqori effekt beradi, dasturlash “tushunish” yoki “fikr” qilish imkoniyatini beradi.
Sun’iy intellekt masalani yechish jarayonida inson fikriga tayanadi. Inson miyasini ishlash prinsipi juda murakkab jarayon bo‘lib olimlar bu qiyin intellekt mexanizmini o‘rganishmoqda. Lekin, sun’iy intellekt dasturini tuzish uchun mavjud bilimlar yetarli.
Inson faoliyatida fikrlash asosiy o‘rin egallaydi. Ertalab soat jiringlaganda inson miyasi qo‘liga soat qo‘niroini bosishga buyruq beradi. Bu avtomatik reaksiya emas, balki, miyaning aniq bir masalani yechish uchun bergan javobidir.
Maqsad- bu inson fikrlari jarayonini aniq oxirgi natijasidir.
Oldingi misolda, maqsadga erishish bilan (budilnik jiringlashi bilan) inson miyasiga yangi maqsad qo‘yiladi, misol tariqasida: vannaga kirish, tishlarni tozalash, kiyinish, saxarlik qilish, avtobus bekatiga chiqish va hokozo. Bularni hammasi yiilib asosiy maqsadga erishishga keladi - ya’ni, ishga o‘z vaqtida yetib kelish. Oxirgi natijaga erishish, fikri bu shunchalik xol emas, u qat’iy asoslangandir. Asosiy maqsadga boruvchi har bir qadam o‘zining lokal maqsadiga ega. Inson miyasi, u murakkab intellektual masala yechadimi, yoki oddiy jismoniy ish qiladimi, baribir asosiy maqsad uchun yo‘naltirilgan bo‘ladi. Maqsad, insonni o‘ylashga majbur etadi.
Maqsad quyidagicha bo‘lishi mumkin:
1. Nyu-York bilan Boston orasidagi eng qisqa masofani aniqlash.
2. Tuflini boini boylashni o‘rganish.
3. Bolani arifmetika fanini muvaffaqiyatli o‘rganishi uchun yo‘l topish.
Sun’iy intellekt sistemasini yaratishda qo‘yilgan maqsadni doim yodda saqlash kerak.