1- laboratoriya ishi universal laboratoriya stеndi bilan tanishish. Om qonunini tadqiq etish variant : 11 Ishning maqsadi

1.1- rasm. NI.MultiSim muhitida yig‘ilgan koʻrinishi(R₁ = 9.5 [kΩ])

1.2- rasm. NI.MultiSim muhitida yig‘ilgan koʻrinishi(R₂ = 7.5 [kΩ])

1.3- rasm. NI.MultiSim muhitida yig‘ilgan koʻrinishi(R₃ = 5.5 [kΩ])

Oʻlchov natijalarini quyidagi jadvalga kiritiladi(1- jadval).

1. 
   jadval. O‘lchov natijalari
   

	U, V	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
R1=9.5[kΩ]	I1, mA	0	0.105	0.21	0.315	0.42	0.526	0.63	0.736	0.842	0.947	1.05
R2=7.5 [kΩ]	I2, mA	0	0.133	0.267	0.4	0.534	0.667	0.8	0.934	1.06	1.12	1.34
R3=5.5 [kΩ]	I3, mA	0	0.182	0.36	0.54	0.72	0.9	1.1	1.27	1.45	1.636	1.82

Olingan natijalar asosida quyidagi funksiya bo‘yicha grafiklarni hosil qilamiz:

𝐼 = 𝑓(𝑈).

1.4- rasm. Olingan natijalar bo’yicha hosil qilingan grafik, 𝐼 = (𝑈), (Volt-amper xarakteristika)

𝐼₁ = 𝑓(𝑈),

𝐼₂ = 𝑓(𝑈),

𝐼₃ = 𝑓(𝑈),

XULOSA

Men ushbu laboratoriya ishini bajarish davomida multisim dasturidan foydalanishni, Om qonuni isbotlanishi, undan qayerlarda unumli foydalanish kerakligini hamda elektronika va sxemalar fanining asosiy maqsadini o’rganib oldim.

Men xulosa qilib shuni ayta olamanki - uning labaratoriya ishidan o'zimga asoslanib bilim va ko'niklamarni oldim. Generator-o`lchov modulini ganday ishlashini va Multsim dasturidan to`gri foydalanishni xam yaratdim. Excell dasturida, Multsimdan olingan natijalar asosida chizma hosil qilish va uni boshqarish bo'yicha nazoratni d'rgandim. Men Universal labaratoriya stendi bilan tanishish va OM qonunlarini tatbiq etish mavzusidagi labaratoriya ishlarini bajardim. Universal labaratoriya stendi bilan tanishib chiqdim. Uning elementlaridan foydalanishni organdim. NI Multisim dasturiy muhiti davolash OM qonunini tatbiq qildi. Labaratoriya ishi ajarish ostida OM qonuni tatbiq etish uchun sxema va formulalardan foydalandim. Jadvalni kelib chiqqan natijalar bilan to'ldirdim. Olingan natijalar asosida l = f (U) grafigini xosil qildim

Nazorat savollari
1. Elektr toki, kuchlanish, qarshilik nima?(ta’rifi, ifodalanishi, o‘lchov birligi,
o‘lchov asbobi va hk.)
2. Om qonuni(ta’rifi, ifodalanishi, qo‘llanilishi).

Elektr toki. Zaryadli zarralarning tartibli harakati – elektr toki deb ataladi. Tok kuchi elektr tokining asosiy xarakteristikasidir. Tok soʻzi rus tilidan kirib kelgan boʻlib, oqim ma’nosiga ega. Biz tabiatdagi suvning, havoning oqimini (shamol) kuzatamiz. Zaryadli zarralarning oqimi koʻzga koʻrinmasa ham, oʻzining issiqlik, magnit va koʻplab boshqa ta’sirlari bilan namoyon boʻladi. Elektr tokini ampermetr yordamida oʻlchanadi. Uning oʻlchov birligi Amper[A].

Elektr kuchlanish — elektr va tashqi kuchlarning birlik musbat zaryadni zanjirning aniq bir qismida koʻchirishida bajargan ishiga teng boʻlgan fizik kattalik.

Elektr kuchlarning zanjir qismida birlik musbat zaryadni koʻchirishda bajargan ishi shu qism uchlaridagi potensiallar farqi (φ1- φ2) ga teng . Tashqi kuchlarning birlik musbat zaryadni koʻchirishda bajargan ishi esa zanjirning shu qismidagi elektr yurituvchi kuch (e.yu.k.) E ga teng . SI da Elektr kuchlanish ning birligi volt[V].

Elektr kuchlanishni voltmetr yordamida oʻlchanadi.

Elektr qarshilik — elektr zanjiri (yoki zanjir bir qismi)ning elektr tokka koʻrsatadigan aks taʼsirini ifodalaydigan fizik kattalik, Om[𝛀]larda oʻlchanadi. Elektr qarshilik elektr energiyasining boshqa tur energiyaga aylanishiga bogʻliq; elektr energiyasi oʻzgarmaydigan jarayondagi elektr qarshilikni aktiv qarshilik, tok manbai energiyasi elektr yoki magnit maydoniga uzatiladigan jarayonlardagi elektr qarshilikni reaktiv qarshilik deyiladi.

Oʻtkazgichdan oʻtayotgan oʻzgarmas tok kuchi bilan uning uchlaridagi potensiallar farqi U ning oʻzaro bogʻliqligini ifodalovchi qonun – bu Om qonuni.

Om qonuni quyidagicha ifoda etiladi(1):

𝑈

𝐼 = (1)

𝑅

bu yerda:

I – tok kuchi(oʻlchov birligi [Amper, A]);

U – kuchlanish(oʻlchov birligi [Volt, V]);

R – qarshilik(oʻlchov birligi [Om, 𝛀]).