1- dars. Masalalarni kompyuterda yechish bosqichlari mavzusiga

14- dars. Paskal dasturlash tili alifbosi va tuzilishi mavzusiga 
M-l. 0‗ng ustundagi belgilami chap ustundagi to‗plamiga mosini aniqlang. 
 

---

 
15- dars. 0„zgarmas va o„zgaruvchi miqdorlar mavzusiga 
M-l. Quyidagi o‗zgamaslami turlarini aytib bering. 
a) ‗7!―; ‗infnrmatika‗; *-987378‗; ‗BMA‗; - bu o‗zgarmaslar satrli o‗zgarmas- lar turiga kiradi, chunki 
belgilar apostrof ichida yozilgan va bittadan ortiq. 
b)  4,‗;  ‗u‗;  ‗0‗;  *  -  bu  o‗zgarmaslar  belgili  o‗zgarmaslar  turiga  kiradi,  chunki  o'zgarmaslar  apostrof 
ichiga olingan va bitta belgidan iborat. 
d) 99; -200; 101; 87; - bu o‗zgarmaslar sonli o‗zgarmaslar turining butun turiga kiradi. 
e)  0.01;  8.909;  112,001;  878887.1;  -  bu  o‗zgarmaslar  qo‗zg‗almas  nuqtali  sonli  o‗zgarmaslar  turiga 
kiradi, chunki ular o‗nli kasr ko‗rinishida berilgan. 
f)  0.07  E-3;  -9.8  E6;  -  bu  o‗zgarmaslar  qo‗zg‗aluvchi  nuqtali  sonli  0‗zgarmaslar  turiga  kiradi,  chunki 
ular eksponensial ko‗rinishida berilgan (E yoki e yordamida ifodalangan). 
g) True; False; - bu o‗zgarmaslar nmntiqiy o‗zgarmaslar txxriga kiradi. Bu yerda, mantiqiy o‗zgarmaslar 
True (rost), False (Yolg‗on) qiymatli. 
M-2. Quyidagi o‗zgaruvchilami turlarini aniqlang va izohlang. 
a) men : Boolean; - men nomli o‗zgaruvchini mantiqiy o‗zgaruvchi turiga mansubligi Boolean  maxsus 
so‗z orqali ta‘kidlanmoqda, u True yoki False qiymatlami qabul qilishi mumkin. 
b)  bahodir  :  String[7];  -  bahodir  nomli  b‗zgaruvchini  1  ta  belgili  satrli  o‗zgaruvchi  turiga  mansubligi 
String[7] maxsus so‗z orqali ta‘kidlanmoqda, demak, bahodir nomli o‗zgaruvchiga xotiradan 7 bayt joy 
ajratiladi va u 7 ta belgidan oshmaydigan belgili o‗zgarmaslar qiymatini qabul qilishi mumkin. 
d)  hayot  : Real;  -  hayot  nomli  o‗zgaruvchim haqiqiy sonli  o‗zgaruvchi  turiga mansubligi  Real  maxsus 
so‗z  orqali  ta‘kidlanmoqda,  demak,  hayot  nomli  o‗zgaruvchi  -2,9*10
39
  ...  1,7»10
38
  oraliqdagi  sonli 
o‗zgarmaslar qiymatini qabul qilishi mumkin. 
e)  son  :  char;  -  son  nomli  o‗zgaruvchini  qiymati  belgili  o‗zgaruvchi  turiga  Char  maxsus  so‗z  orqali 
ta‘kidlanmoqda, demak u belgili o‗zgarmaslar qiymatini qabul qilishi mumkin. 
f) baxt :  Integer; - baxt nomli o‗zgaruvchini butun sonli o‗zgaruvchi turiga mansubligi  Integer maxsus 
so‗z  orqali  ta‘kidlanmoqda,  demak,  baxt  nomli  o‗zgaruvchi  -32  768  ...  32  767  oraliqdagi  butun  sonli 
o‗zgarmaslar qiymatini qabul qilishi mumkin. 
g)  ser  :  Single;  -  ser  nomli  o‗zgaruvchini  haqiqiy  sonli  o‗zgaruvchi  turiga  mansubligi  Single  maxsus 
so‗z  orqali  ta‘kidlanmoqda,  demak,  «ser  nomli  o‗zgaruvchi  -1,5*10
45
  ...  3,4*10
38
  oraliqdagi  haqiqiy 
sonli o‗zgarmaslar qiymatini qabul qilishi mumkin.