0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot


Salbiy samara paydo bo‘Iishining asosiy sababi



Download 1,69 Mb.
bet210/288
Sana18.01.2022
Hajmi1,69 Mb.
#390097
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   288
Salbiy samara paydo bo‘Iishining asosiy sababi - yirik ishlab chiqarishga aylanib ketgan firma faoliyatini samaraliroq boshqarish qiyinchiliklari bilan bog'liq. Uncha yirik bo‘lmagan korxonada uning amal qilishga tegishli bo‘lgan barcha muhim qarorlarni bitta yagona ma’mnriy rahbar qabul qilishi mumkin.

Firma yirik bo‘lmaganligi tufayli shu ma’muriy rahbar ishlab chiqarish jarayonlarini o'ziga yaxshi tasawur qiladi va shuning uchun firmaning har qanday faoliyatiga tez kirishishi, ma’lumotlarni tez o‘rganib, aniq chora-tadbirlar ko‘rishi mumkin.

Ammo, bunday qoniqarli holat firmaning yirikligi o‘sib borishi bilan 0‘zgarib ketadi. Ma’muriy apparatni ishlab chiqarish jarayonidan ajratib turuvchi boshqaruv qobiliyatlari shunchalik ko'payib ketadiki, oliy rahbar korxonadagi haqiqiy ishlab chiqarish jarayonidan ancha- gina ajralib qoladi. Yirik korxona darajasida bir kishi uchun eng foydali qaror (chora)larni qabul qilish uchun barcha ma’lumotlarni hisoblash, uni bilish va qayta ishlash mushkul. Javobgarlikni ko‘pchilik rahbarlik lavozimidagi kishilar o‘rtasida taqsimlashga to‘g‘ri keladi. Natijada turli rahbarlik bo‘g‘imlarida qabul qilinadigan chora-tadbirlar, buyruqlar bir-biriga zid bo‘lib chiqadi. Oqibatda samaradorlik pasa- yadi, ishlab chiqarishning o‘rtacha xarajatlari o‘sadi. Yoki barcha resurslarning 10% o‘sishi ishlab chiqarish hajmini undan kamroq — masalan 5% o‘stiradi. Shunday bo‘lib chiqadiki, o'rtacha xarajatlar (АТС) ko'payadi. Demak, ishlab chiqarish ko‘lamining ijobiy va salbiy samarasi har bir tarmoq tizimini belgilovchi eng muhim omildir. Shu masalani tushunib etish uchun, samaraning minimal miqdori (CMM) konsepsiyasidan foydalanish maqsadga muvofiq. Bu konsepsiya shundan iboratki, bunda eng kam hajmda mahsulot ishlab chiqarilgan holda korxona o‘zining uzoq muddatli o‘rtacha xarajatlarini minimal darajada saqlashi mumkin.

62-chizmadagi kesmaning uzunligiga ko‘ra, ishlab chiqarish hajmining muttasil o‘sib turishiga mos keladigan, shunga yarasha ko'proq mahsulot ishlab chiqaradigan firma o‘zini minimal o'rtacha xarajatlar bilan ta’minlaydi. Umuman aytganda, q,, q2 kesma oralig‘ida barcha firmalar bir xil darajada samrador bo‘lib chiqmoqda. Turli yiriklikka ega bo‘lgan firmalar ishlab chiqarish xarajatlarini bir xil shakllantirganlar. Bundaylarga ko‘proq go‘sht, mebel ishlab chiqarish, yog‘ochni qayta ishlash va boshqa tarmoq korxonalari kiradi.



Bu hoi 62 b-chizmada koTsatilgan holat bilan solishtirishsa, salbiy samarasini o'sishi nisbatan uzoq davom etadi, degan xulosaga kelinadi. Bunda gorizontal o'qning uzun kesmasida o'rtacha xarajatlarning uzoq muddatli egri chizig'i pasayadi. Bunday holat ko‘proq avtomobilsozlik,



Download 1,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   206   207   208   209   210   211   212   213   ...   288




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish