0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

Foydalilik darajasini tartib raqamlari orqali ko‘rsatish mumkin. Masalan, 4,3,1 yoki 3,2,1. Buning uchun ko'pgina tovarlarning foy- daligini solishtirib, ulardan kerakligi tanlab olinadi. Buning uchun kishilarning qaysi tovarni xush ko'rishi, ma’qul ko'rishi, ularning ta’bi, didi to‘g‘risida xulosa qilish uchun tovar tanlovi to'g'risidagi ma’lumotlarga ega bo'lish lozim.

Agar bir kishi 2 birlik oziq-ovqat mahsuloti va 3 birlik kiyim-bosh xarid qilish o'rniga 3 birlik oziq-ovqat va 2 birlik kiyim-boshni 50 dollarga xarid qilgan bo'lsa, «birinchi tovar turini (oziq-ovqatni) ikkinchi tovar turidan afzalroq, ma’qulroq ko'rgan», deb xulosa qilinadi. Bu yerda birinchi tovarni ikkinchi tovaiga nisbatan qay darajada ustun qo'yganligi to‘g‘risidagi tovarlar tanlovi ma’lumotlaridan foydalangani yo‘q.

Endi yuqoridagi fikr-mulohazalar asosida aniq funksiya (bog'liqlik) ko'rib chiqiladi. I (F,C)=FC ning ko'paytmasi bo'lgan iste’molni qondirish darajasini ifodalaydi. 33-chizmada shu funksiyaga to‘g‘ri keladigan ayrim befarqlik egri chiziqlari ko'rsatilgan.

Chizmani chizish uchun aniq turdagi tovarni tanlab olish zarur. Masalan, F=5 va C=5, ularning foydalik darajasi topiladi. Keyin foydaligi FC=25 ga teng bo'lgan (F=10, C=2,5: F=2,5, C=10) barcha tanlangan iste’mol tovarlari va xizmatlarining yig'indisi asosida befarqlik egri chizig'i chiziladi.

Ikkinchi befarqlik chizig'i ham FC=50 ga teng bo'ladigan, uchinchi egri chiziq esa FC=10 barcha ma’lumotlarga ega bo'ladi.

Foydalilik funksiyadan foydalanganda ularning tartib bilan joy- lashish xususiyatiga qaraladi: raqamlar miqdorining ahamiyati yo‘q.

5. 
   2. Pirovard foydalilik (yoki foydalilikni maksimallashtirish
   

qoidalari)