0‘zbekiston respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi erkin Egamberdiyev mikroiqtisodiyot

Daromadning o'zgarishi

Daromad o‘zgarsa budjet chizig‘ida qanday holat yuz beradi? Chiziqli funksiya tenglamasidan kelib chiqilsa, daromad o'zgarsa vertikal o‘qdan chiqib keladigan kesma uzunligi o‘zgaradi. Lekin og‘ish burchagi bir xilda qoladi. Chunki hech qaysi tovar bahosi o‘zgargani yo‘q (23-chizma).

30-chizmada daromad 40 dollardan 80 dollarga oshganda (2 marta oshganda) budjet chizig‘i o‘ng tomonga suriladi (J, dan J₂ ga). J₂ J, ga parallel bo‘lib qoladi. Agar iste’molchi xohlasa ikki xil tovar bo‘yicha

C -ki-



c


yimlar

birligi

xaridlarini 2 marta oshirishi murnkin. U holda budjet chizig‘i J, dan J₂ holatiga suriladi. Aksincha, daromadi 2 marta pasayib, 20 dollar bo‘lib qolsa, budjet chizig‘i chapga surilib J₃ holatiga keladi.

Agar xarid qilish uchun 2 xil tovar ma’Ium boMsa va ulardan birining bahosi o‘zgarib, ikkinchisi o‘zgarmay qolsa, budjet chizig‘ida qanday o‘zgarish sodir bo‘ladi? C=(l/P_c)— (P_r/P_c) F tenglamasidan foydalanib oziq-ovqatlar bahosini budjet chizig‘iga ta’sirini yozib ko‘rsatish imunkin. «Oziq-ovqat mahsulotlari (F) bahosi 2 marta, ya’ni 1 dollardan 0,5 dollarga pasaydi» deb qabul qilinsa, vertikal o‘qdan chiqqan kesma o‘zgarmay qoladi. Burchak koeffitsiyenti P_r/P_c=l dollar/ 2 dollar=l/2 dan 0,5 dollar/2 dollar=—1/2 gacha o'zgaradi.

Faqat kiyim-bosh xarid qiluvchi kishi bahoning o‘zgarishiga qaramaydi. Lekin juda ko‘p oziq-ovqatlar xarid qiluvchi kishi o‘z daromadlarini oshirib xarid qilish qobiliyatini kuchaytiradi. Haqiqatan esa xarid qilishi murnkin bo'lgan oziq-ovqat mahsulotlarining eng ko‘pi ular bahosini pasayishi hisobiga ta’minlangan bo‘ladi.