0‘quv materiallari (ma’ruza matni)



Download 3,7 Mb.
bet45/155
Sana25.03.2022
Hajmi3,7 Mb.
#509760
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   155
Bog'liq
2 5296330872293692697

131 - белгиланади. Бетоннинг класси сикилишга чидамлилик кафолати 0,95 фоиз таъминланганлик билан белгиланади. Бетонлар куйидаги классларга булинади: В1; В1,5; В2; В2,5; В3,5; В5; В7,5; В10; В12,5; В15; В20; В25; В30; В35; В40; В45; В50; В55; В60. В классдаги бетондан ишлаб чикаришда 15х15х15см намуналар билан назорат килинадиган бетоннинг уртача мустахкамлигига (МПа) утиш учун (узгариш коэффициенти 13,5 фоиз булган холда) rу - в /0,778 формуласи ишлатилади. Мисол учун В5 класси учун уртача мустахкамликни куйидагича чикарамиз: rур - 6,43 МПа, В40 класси учун эса r у - 51,4 МПа ишлатилади.

Бетон таркибини тугри аниклаш учун унинг мустахкамлиги цемент ва тулдирувчининг сифатли булиши, ташкил этувчиларни узаро нисбати ва бошка омилларга боглик эканлигини тушуниш керак. Бетоннинг мустахкамлиги нормал шароитда ва белгиланган муддатда котгач асосан цементнинг мустахкамлиги (фаоллиги) ва сув цемент нисбатига боглик булади. СУВ/ЦЕМЕНТ нисбати дейилганда янги тайёрланган бетон аралашмасида сув массасининг цемент массасига нисбати тушунилади. Бунда эркин, яъни тулдирувчи шиммаган сув хисобга олинади. Цементнинг мустахкамлиги ошганда ёки сув цемент нисбати камайганда бетоннинг хам мустахкамлиги ошади. Бу богликдикни куйидаги формула билан ифодалаш мумкин:
R
Rб - ц г/7, (2.2)
А (С / Ц )
бу ерда: R6 - нормал уароратда 28 кундан сунг бетоннинг мустаукамлиги; Rц- цементнинг фаоллиги; С/Ц - сув цемент нисбати; А - бошца омиллар таъсирини уисобга олувчи коэффициент.
Бетон мустахкамлигининг сув цемент нисбатига богликдиги гиперболик ёй тарзида ифода этилади (2.4-расм). Бетон мустахкамлигининг сув цемент нисбатига богликлиги бетон структураси колиплашининг физик мохиятидан келиб чикади. Цемент гидратация жараёнини урганиш цемент котганда, котиш муддати ва сифатига караб, уз вазнининг 15-25% микдорида сувни бириктиради. Биринчи бир ой давомида сув цемент вазнининг 20 фоизидан ортик богланмайди. Шу билан бирга бетон коришмасига пластиклик бериш учун унга анча куп (цементнинг 40-70 фоизи микдорида С/Ц/=0,4 - 0,7) сув кушилади. Чунки С/Ц=0,2 булганда бетон коришмаси деярли курук булиб уни сифатли аралаштириш ва ишлатишнинг имкони булмайди. Цемент билан кимёвий реакцияга киришмайдиган ортикча сув бетон ичида сув катлами ва сув капиллярлари сифатида колади ва говак колдириб бугланиб кетади. Иккала холатда хам бетон говаклар булгани учун заифлашади ва шунинг учун С/Ц канча куп булса бетоннинг мустахкамлиги шунча камаяди. Сув цемент нисбати конуни мохиятан бетон мустахкамлигининг зичлик ва говакликка боглик эканлигини курсатади.
Бетон мустахамлигининг сув цемент нисбатига боглик эканлиги маълум чегара доирасидагина бажарилади. Сув цемент нисбати жуда паст булган холатларда, цемент ва сув сарфи купайтирилган шароитда хам, кулай жойлашувчан бетон коришмасини олиб булмайди, бетон керакли даражада зич булмайди. Шунинг учун r6 = f (с / ц ) бузилади. С/Ц нисбати яна камайтирилган
билан бетоннинг мустахкамлиги ошмайди, сунгрок эса у камая бошлайди. Бетон мустахкамлигини камайишида цемент гидратацияси учун, цемент билан бевосита таъсирга киришган сувга нисбатан маълум даражада (2-3 марта) купрок сув кераклиги хам таъсир килади. Бу ортикча микдорни белгиланган микдоридан камайтириш гидратацияни секинлаштиради, бу эса уз навбатида бетоннинг мустахкамлигини камайтиради.





расм. С/Ц ва Ru нисбатига бетон мустахкамлигининг богликдиги ( 1 : n -цемент массасининг тулдирувчи массасига нисбатан, Ru >Rц ).






  1. расм. С/Ц нисбатига бетон мустахкамлигининг богликлиги.

Мустахкамликнинг сув цемент нисбатига богликлиги бетон бир хил материалда, бетон коришмасини харакатчанлиги якин булганда хамда бетонни тайёрлаш ва ёткизиш технологиялари бир хил булганда синаб курилади. Бетон мустахкамлигига, Яц ва С/Ц дан кам булса хам, цементнинг тури, тулдирувчининг хусусияти, намуналарни тайёрлаш усули ва бошка омиллар хам сезиларли таъсир килади.
Шундай килиб, амалда r6 - f (с/ц) таъсирини курсатувчи аник бир ёй эмас, бетон мустахкамлигини узгарувчанлигини хисобга олинганда бошка омилларнинг таъсири билан хосил булган куп тажрибаларнинг натижаси жойланади. Бирок, хисоб-китобларни осонлаштириш учун ^бнинг С/Цга богликлигини курсатувчи уртача ёйлар ёки уларнинг формулалари ишлатилади. Бетон мустахкамлиги формулаларида цемент, тулдирувчи ва бошка омилларнинг таъсири одатда эмпирик коэффициентлар билан хисобга олинади.
Амалда бетон мустахкамлигининг у ёки бу уртача ёй ёки формула белгилаган хисоблардан огганлигини куришимиз мумкин. Баъзи холларда хакдкдй мустахкамлик хисобдагисидан 1,3-1,5 марта фарк килиши мумкин. Шунинг учун бетон таркиби лойихалаштирилаётганда хисоб билан олинган таркиб назорат коришмаси билан текширилади.
Бетон технологияси ривожланиши билан унинг мустахкамлигига таъсир килувчи омиллар хам купайиб бормокда. Нимагаки, цемент, тулдирувчиларнинг тури купаяпти, тайёрлашнинг янги технологиялари пайдо булаяпти. Шунинг учун кузда тутилган технология асосида ишлатилиши лозим булган материалларда бетонни синаб куриш яна хам катта ахамият касб этади. Иш хажми катта булганда хам синов ишлари мажбурий утказилиши лозим. Нимагаки улар бетон мустахкамлигининг сув цемент нисбати ва бошка омилларга янада ишончли богликдигининг беради ва улардан кейинчалик хам фойдаланиш зарур. Агар дастлабки синовлар утказилмаган булса бу богликдикни иш давомида, бетоннинг назорат синовларида аниклаш мумкин.
Одатда курилиш практикасида ушбу объект ва заводда ишлатиладиган материал ва технологиялар ишлаб чикариш давомида алмаштирилмайди ва шунинг учун турли мустахкамликдаги бетон олишнинг асосий омили сув цемент нисбати булиб колади. Бу эса сув цемент нисбатининг бетон технологиясидаги ахамиятини яна бир марта таъкидлаб утади.
Бетон таркибини аниклаш учун унинг мустахкамлиги сув цемент нисбатига богликлиги эмас, мустахкамликнинг сув цемент нисбатига тескари богликлиги кулайрокдир. Цемент-сув нисбати 1,3дан 1,5гача узгарганда бу богликлик тугри чизикли булиб куйидаги формула билан ифодаланиши мумкин:

Download 3,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   155




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish