03 Turizm&Servis Kaf 10. Mintaqaviy turizm pdf

ijtimoiy
  va  tibbiy  – biologik.  Undan  tashqari  insonlarni  davolanishi  va  dam  olishi 
xususiyati kelib chiqib, mutaxasislar HRTning 4 ta guruhini ajratishadi:  
x
 Davolanish; 
x
 Sog‘lomlashtirish; 
x
 Sport; 
x
 Tanishuv. 
HRTning birinchi guruhida, insonlarning davolanishiga qaratilgan bo‘lib, unda 
mineral  suvlar,  shifobaxsh  balchiqlar,  issiq  qumlar  mavjud  joylar  asosida  xizmat 
ko‘rsatish amalga oshiriladi. 
HRTning  ikkinchi  (sog‘lomlashtirish)  va  uchinchi  (sport)  guruhi  esa, 
insonlarning sog‘ligini tiklash hamda, dam olishiga qaratilgan. Bunda, dam olishning 
aktiv  turlaridan,  sayohat,  ekskursiya  va  cho‘milish  bilan  Shg‘ullanish  amalga 
oshiriladi. 
To‘rtinchi guruh, insonlarning dam olishini mazmunli o‘tkazishda maqsadida, 
turli tabiiy va madaniy obyektlarga sayohat tashkil etish orqali, insonlarning ruhiy – 
psixologik sog‘ligini tiklashga qaratilgan. 
HRT – bu murakkab xo‘jalik tizimi bo‘lib, ya’ni sog‘lomlashtirish va davolanish 
muassalari (turli sanotoriyalar, dam olish tashkilotlari, motellar, kempenglar, lagerlar) 
79 
 
sport  bilan  shug‘ullanish  muassalari,  ekskursiya  obyektlari,  hamda  yo‘l  –  transport 
tarmoqlaridan  iborat.  HRT  shakllanishida  hududda  barcha  xo‘jalik  tarmoqlarini 
birgalikda  rivojlanishini  tashkillantirishni  talab  etiladi.  Bunda,  bir  qancha 
muammolarni hal qilish lozim bo‘ladi. Bularga quyidagilar kiradi: 
-  mintaqalar  bo‘yicha  dam  olish  va  davolanish  muassalarni  tabiiy  –  iqlimiy 
sharoit, mineral suv va boshqa resurslardan kelib chiqib joylashtirish; 
-  rekreatsiya resurslaridan tizimli ravishda samarali foydalanish; 
-  infrastrukturani  shakllanishida  tarmoqlar  o‘rtasida  to‘g‘ri  ixtisoslashishni 
tashkil etish; 
-  ovqatlantirish, kommunal va madaniy xizmat ko‘rsatish tarmoqlarini, hamda 
suvenir mahsulotlari ta’minotini yaxshilash;
 
-  zamonaviy transport, yo‘l tarmoqlari va aloqa vositalarini rivojlantirish; 
-  mehnat resurslaridan samarali foydalanish; 
-  rekreatsiya maqsadida foydalanishda tabiat landshaftlarini muhofaza qilish. 
Undan tashqari rekreatsiya majmualarining 5 tipi ajratiladi:  
1) Sanotoriya – kurort tipidagi;  
2) Turistik – sog‘lomlashtirish tipidagi;  
3) Sanotoriya - turistik – sog‘lomlashtirish tipidagi; 
4) Ov qilish - baliq tutish tipidagi;  
5) Turistik – sog‘lomlashtirish tipidagi - ov qilish - baliq tutish tipidagi. 
Hududiy  turistik  majmualarga  A.S.  Soliyev  va  M.R.  Usmonovlar  (Turizm 
geografiyasi, 38b.) quyidagicha ta’rif b
erishgan: HTM – ma’lum bir hududda yagona 
infratuzilma asosida turli turistik obyektlarning o‘zaro aloqadorlikda rivojlanishi va 
uni boshqarishini anglatadi. HTM va HRT bilan o‘zaro chambarchas bog‘liq, ammo 
ular  o‘rtasidagi  tafovut  ko‘proq  ularning  hududiy  jihatdan  qanday  masshtabni 
egallashida yotadi.