03 Turizm&Servis Kaf 10. Mintaqaviy turizm pdf

Tayanch  iboralar.  Tog‘  manzaralari,  noyob  yodgorliklar,  noyob  o‘simliklar, 
qo‘riqxona, tabiiy hududlar, o‘rmonlar. 
Savol va topshiriqlar 
1. Olgan bilimlarizdan kelib chiqib rekreatsiya resurslariga tushuncha bering. 
2. 
Nima  deb  o‘ylaysiz,  O‘zbekistonning  rekreatsiya  resurslariga  boy 
mintaqalari qaysilar? 
3. Rekreatsiya  resurslaridan  foydalanishning  iqtisodiy  xususiyatlari  nimalardan 
iborat? 
4. Rekreatsiya resurslaridan foydalanishning ekologik xususiyatlari   nimalardan 
iborat? 
 
 
63 
 
10-bob. TURIZM INDUSTRIYASIDA RAQOBATBARDOSH OMILLAR 
ASOSIDA BUYUK IPAK YO‘LI DAVLATLARINING GURUHLANISHI 
 
10.1. Madaniy – tarixiy merosini muhofaza qilish va saqlashda YUNESKO 
va BTTning o‘rni 
Jahon  madaniyati  va  turistik  faoliyatda  boshqarish  va  standartlashda  asosiy 
rolni  YUNESKO  va  BTT  o‘tkazadi.  Mazkur  tashkilotlar  turli  turli  o‘tkaziladigan 
anjumanlar,  tadbirlarda  mazkur  resurslardan  foydalanish  bo‘yicha  tavsiyalar  berib 
boradi. 
Ko‘pgina tarixiy obidalar YUNESKO tasarrufida bo‘lib, ular muhofaza ostiga 
olingan.  Bu  kkbi  meroslarni  saqlash,  muhofaza  qilish  bo‘yicha  Mexiko  (1981-  y) 
deklaratsiyasi qabul qilingan. 
Ko‘pgina hududlar o‘ziga xos qadimiy shaharlar, arxitektura, tarixiy madaniy 
yodgorliklarga  boy  hisoblanadi.  Turistik  infrastruktura  rivojlanishi  tarixiy  o‘zlikni 
manzarasi  buzilmasligi  kerak.  Har  bir  tashkil  etilayotgan  yangi  turistik  markaz 
(obyekt)  Milliylik  bilan  uyog‘unlashgan,  qaytarilmas  o‘ziga  xoslikka  ega  bo‘lishi 
lozim.  Albatta,  tarixiy-madaniy,  arxitektura  va  madaniy  majmualarni  milliy  qadr-
qiymati,  tarixiy  bahosini  tiklash  va  muhofaza  qilish  orqaligina  turistlar  qiziqishini 
orttirish, bu orqaldi turizmni rivojlantirish mumkin. 
Madaniy-tarixiy  majmualarni  qayta  tiklashda  umumiy  (ansambl)  va  yakka 
(individual) uslubida loyihalashtirish qabul qilingan. 
Madaniy  tarixiy  va  tabiiy  merosni  quyidagicha  kategoriyalarga  bo‘lishni 
mutaxasislar qo‘yidagicha
 
taklif etgan: 
x
 asosan turistlar ishlatadigan obyektlar (festivallar, namoyishlar, yodgorliklar va 
h.k.) 
x
 aralash  foydalaniladigan  obyektlar  (kamiga  tarixiy  yodgorliklar  va  muzeylar, 
teatrlar, qo‘riqxonalar va b;) 
x
 asosan  mahalliy  aholi  foydalaniladigan  obyektlar  (fuqarolar  inshootlari, 
madaniy obyektlar, kinoteatrlar, kutubxona va b;) 

---

@TDIU_ARM
64 
 
Madaniy  va  turizm  sohasida  asosiy  yo‘nalishlarida  turli  tashkilotlarning 
o‘
zaro hamkorligini aniqlab olish juda muhim sanaladi. 
Turistik rivojlanish siyosati quyidagi talablarni keltirib chiqaradi: 
x
  turistik  resurslar  ruyxatini  tayyorlash,  turizmni  rivojlanishi  uchun  madaniy 
tarixiy, tabiiy merosni tasniflash muhim obyektlarni ajratish; 
x
  turistik  ahamiyatga  ega  joy  va  asosiy  turistik  hududlarni  ajratishni  hamda 
tegishli  mahalliy  madaniy,  tarixiy  va  tabiiy  yodgorliklarni  muhofaza  qilishni 
ta’minlash
; 
x
  milliy  boylik  hisoblangan  sun’iy  va  tabiiy,  moddiy  va  nomoddiy  obyektlar 
hamda mahalliy aholi yashadiki (san’at,folkor va b.) turizm maqsadida foydalanish;