03 Turizm&Servis Kaf 10. Mintaqaviy turizm pdf

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

@TDIU_ARM
92 
 
13-bob. TOSHKENT TURISTIK MINTAQASI 
 
13.1. Toshkent viloyatining mamlakatimiz  ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida 
tutgan o‘rni 
Toshkent  viloyati  geografik  jihatdan  respublikaning  shimoliy  sharqida 
joylashgan  bo‘lib,  shimol  va  shimoliy  g‘arbdan  Qozog‘iston,  shimoliy  sharqdan 
Qirg‘iziston  va  janubdan  Tojikiston  davlatlari,  shuningdek  sharqdan  Namangan, 
janubiy g‘arbdan esa Sirdaryo viloyatlari bilan chegaradosh. 
 Viloyatda 15 ta tuman, 4 ta 
viloyat  va  14  ta  tuman 
bo‘ysunuvidagi  shaharlar,  18  ta 
shahar  tipidagi  posyolkalar  146 
ta  qishloq  fuqarolar  yig‘inlari 
hamda  1157  ta  qishloq  aholi  
punktlari 
mavjud 
(11.1.1-
jadval).  Viloyatning  ma’muriy-hududiy  tuzilmasi  asosan  sanoatga  ixtisoslashgan 
to‘rtta shahar (Angren, Bekobod, Olmaliq, Chirchiq) va o‘n to‘rtta qishloq xo‘jaligiga 
ixtisoslashgan  (Bekobod,  Bo‘ka,  Bo‘stonliq,  Zangiota,  Oqqo‘rg‘on,  Ohangaron, 
Parkent,  Piskent,  Chinoz  O‘rtachirchiq,  Qibray,  Quyichirchiq,  Yuqorichirchiq, 
Yangiyo‘l,) tumanlardan iborat.  
Viloyatda jami 110 tadan ortiq turizm obyektlari hamda 76 tadan ziyod tarixiy 
va madaniy meros obyektlari mavjud.  
Viloyat  iqtisodining  asosini  sanoat,  qishloq  xo‘jaligi  mahsulotlari  etishtirish, 
metallurgiya,  paxtani  qayta  ishlash  va  oziq-ovqat  sanoati  tashkil  etadi.  Bundan 
tashqari,  qurilish  materiallari  ishlab  chiqarish  sanoati  tez  sur’atlarda  rivojlanib 
borayotgan  tarmoqlar  jumlasiga  kiradi.  Engil  sanoatning  asosini  mavjud  paxta 
tozalash  zavodlari,  paxta  va  ipak  tola  yigiruvchi  fabrikalar  tashkil  qiladi.  Non 
mahsulotlari,  qandolat,  sut  va  go‘sht  mahsulotlari  ishlab  chiqaruvchi  tarmoqlar  tez 
sur’atlarda
  rivojlanib  bormoqda.  Viloyatning  yalpi  hududiy  mahsuloti  (YAHM) 
mamlakat  yalpi  ichki  mahsulotining  2016-  yilda  8,8  foizini,  aholi  jon  boshiga 
hisoblaganda esa o‘rtacha mamlakat darajasining 109,6 foizini tashkil qiladi. YAIM 
93 
 
tarkibida keyingi yillarda, investitsiyalar va agrar sektor ulushining qisqarishiga, ayni 
vaqtda sanoat va xizmat ko‘rsatish sohalarining ulushi ko‘payishiga erishildi (13.1-
jadval). 
13.1-jadval 
Toshkent viloyatining tarkibiy tuzilishi
14
 
Tashkil  topgan vaqti 
 
1938- yil, 15- yanvar 
 
 Maydoni      
15,26  (ming km
2
) 
Aholisi  soni 
2829,5 ming kishi  ( 2017 yil,  1 yanvar) 
Shaharlar  soni  
18 ta 
Tumanlar  soni  
15 ta 
Shahar tipidagi posyolkalar soni  
18 ta 
Mahalla  fuqarolar yig‘inlari soni 
990 ta 
Qishloq  fuqarolar yig‘inlari soni 
146 ta 
Qishloq aholi punklari soni 
1157 ta 
 
Toshkent  viloyati  mamlakat  sanoatining  hududiy  tarkibida  oldingi  o‘rinlardan 
birini egallab kelmoqda.  Hozirgi vaqtda respublika sanoat mahsulotlarining 15 foizi, 
jumladan respublikada ishlab chiqarilayotgan elektrenergiyaning 45 foizi, ko‘mirning 
98  foizi,  sementning  43  foizi,  po‘lat  va  metall  prokatining  100  foizi,  rangli 
metallarning asosiy qismi viloyat hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. 
 Amalga oshirilayotgan islohotlar natijasida viloyatda keyingi yillarda barqaror 
rivojlanish  jarayonlari  kuzatilmoqda.  Buni  yalpi  hududiy  mahsulotning  o‘sish 
sur’atlari
  o‘rtacha  7,5  foizni  tashkil  qilib,  2010-2016  yillarda  3,1  marotaba 
o‘
sganligida ko‘rishimiz mumkin. Jumladan, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish 3,3 
martaga, iste’mol tovarlari ishlab chiqarish - 4,9 martaga, chakana savdo aylanmasi  
3,3  martaga,  pullik  xizmatlar    4  martaga  ko‘paygan.    Bu  esa,  o‘z  navbatida, 
iqtisodiyotda  ijobiy  tarkibiy  o‘zgarishlarni  amalga  oshirish  imkonini  bermoqda. 
Tahlil  qilinayotgan  2010-2016  yillar  davomida  sanoatning  yalpi  hududiy 
mahsulotdagi  ulushi  37,7  foizdan  38,8  %    foizga  o‘sganligi,    qishloq  xo‘jaligining 
                                                      
14
 
Toshkent viloyati statistika boshqarmasi ma’lumotlari
 asosida tuzilgan
.
 

---

@TDIU_ARM
94 
 
ulushi  22,5  foizdan  19,7  foizga  qisqarganligini,  xizmatlarning    40  %dan  41,5  %ga 
o‘
sganlarini ijobiy jarayon sifatida baholash mumkin (13.2-jadval).