03 Turizm&Servis Kaf 10. Mintaqaviy turizm pdf

 
10.3. O‘zbekiston madaniy merosida etnografiya, urf – odatlar va 
an’analarni
 tutgan o‘rni 
O‘
zbek  xalqi  boy  tarixiy  o‘tmishga  ega.  uzoq  rivojlanish  davrida  u  O‘rta 
Osiyoning  boshqa  xalqlariga  o‘xshash,  insoniyatga  ilm  va  san’atning  buyuk 
namoyondalarini  berdi.  Asrlar  davomida  boy  o‘ziga  xos  madaniyat  yaratildi.  O‘rta 
Osiyoning  ko‘pgina  bosqinchiligi  natijasida  o‘tmish  yodgorliklarida  turli  qadimiy 
madaniyatlar-yunon,  xind,  eron,  arab-ta’siri  ko‘rinadi.  Ammo  bu  ta’sirlar  o‘zbek 
madaniyatini  boyitib,  uning  o‘ziga  xosligini  yo‘qotmadi.  O‘zbek  xalqining  san’ati 
o‘
zining badiiy an’analarini, ustalik qonunlarini, ifodalash vositalarini ishlab chiqdi. 
Xalq ijodining turli janrlari yaratildi.  Bu bir-biriga ta’sir qilish va bir birini boyitish 
jarayoni  asrlar  davomida  O‘zbekistonga  o‘zining  badiiy  madaniyatini  keyingi 
rivojlanishiga imkoniyat yaratadi. 
 
Moddiy  madaniyat  yodgorliklari  (qoyadagi  naqshlar,  monumental  xaykallar, 
bareleflar,  xaykalchalar  va  b.),  shuningdek  bizgacha  etib  kelgan  yozma  manbalar 
(m.a. 2 asr), o‘zbek xalqining musiqa merosining ashula, raqs va kiyimlar qadimiy 
67 
 
manbalariga  guvohlik  beradi.  Ularning  O‘rta  Osiyo  xalqlari  hayotidagi  muhim  roli 
haqida m.a. 5 asrda Yunon olimi Gerodot yozib qoldirgan. 
 
Musiqiy san’atning yuqori namunalari og‘zaki xalq sheriy ijodidir. Folklorning 
g‘
oyaviy boyligi va janrining turli tumanligi ruhiy va badiiy qimmatidir. Unda xalq 
tarixi,  hayoti  aks  ettirilib,  eng  yaxshi  insoniy  sifatlar,  do‘stlikka,  sevgiga  sodiqlik 
tasdiqlanadi. 
Qurg‘oqchilikda  dexqonlar  «Sus  xotin» (yomg‘ir  yog‘ishini 
so‘rash)  ashulasini,  kuchli  shamol  bo‘lganida  «Moy-moma» (shamolga  murojaat) 
ashulasini aytish bilan boradigan udumni bajarishadi.   Xalq  og‘zaki  ijodi  doim 
rivojlanadi,  uning  ko‘p  asarlari  ajdodlarning  dunyo  qarashi,  ijtimoiy,  xo‘jalik  va 
oilaviy turmushini aks ettiradi. Xalq she’riyat ijodining asosiy xususiyati asar yaratish 
va ijro etishning ommaviy xarakteridir. 
 
O‘
zbekistonning ma’naviy va madaniy hayoti O‘rta Osiyo xalqlarining hayoti 
bilan  birlikda  shakllandi.  Xalqimizda  afsonalar,  qabila  to‘g‘risidagi  bitiklar  keng 
tarqalgan.  Jun ishlab chiqishning rivojlanishi kigiz, palas, jundan qilingan gilamlar 
va  yupqaroq    jun  matolarining-sidirga,  naqshli,  suratli-chiqarishni  oshishiga  olib 
keldi.  Mahalliy  xalqlar  kiyimining  o‘ziga  xosligi,  avvaldan  iqlim,  turmush  sharoiti 
moslashganligi turistlar uchun juda qiziqarlidir.   O‘rta  Osiyo  xalqlarining  raqs 
san’ati
, ashula sa’nati ham xorijiy turistlarni befarq qoldirmaydi. Shu sababli milliy 
san’atchilik
  asosida  turli  shoular  tashkil  etish  orqali  turistlarni  yanada  jalb  qilish 
lozim.