03 Turizm&Servis Kaf 10. Mintaqaviy turizm pdf

15.4. Navoiy viloyatining tabiiy-geografik o‘rni 
Prezidentimiz tashabbusi bilan qabul qilingan va amalda joriy etilgan “2017
-
2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi 
bo‘yicha harakatlar strategiyasi” hozirgi sharoitda yaratuvchanlik ruhida shijoat bilan 

---

@TDIU_ARM
144 
 
mehnat  qilayotgan  Navoiy  halqining  istiqboldagi  samarali  faoliyatida  dasturi  amal 
bo‘lib hizmat qilmoqda.  
O‘
zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  Sh.M.  Mirziyoyev  2016-  yil  4-  noyabr 
Navoiy viloyatiga saylovoldi uchrashuvida viloyatning tabiati o‘ziga xos rang-barang 
bo‘lib,  shimoli-g‘arbiy  qismida  Qizilqum  sahrosi  cho‘llari,  janubi-sharqiy  qismida  
osmono‘par Nurota tog‘ tizmalari hamda Zarafshon daryosining o‘rta qismida boy va 
turfa  xil  dehqonchilik  dalalari  yastanib  yotibdi deb ta’kidlab o‘tdilar.  Zarafshon 
daryosi  bilan  birgalikda  Aydarko‘l,  Sho‘rko‘l,  To‘dako‘l  kabi  ko‘plab  yirik  suv 
manbalari viloyat tabiatini yanada rang-barang bo‘lishiga hissa qo‘shmoqda.  
Navoiy viloyati O‘zbekiston Respublikasi  birinchi Prezidenti Islom Karimov 
tashabbusi bilan 1992- yilda tashkil etilgan.  
Maydoni-  110,99  ming  kv.km.  (10  937  435ga).  Shundan:  qishloq  xo‘jaligi 
yerlari – 8873664 ga, jumladan ekin yerlari – 111 190 ga, sho‘rlangan yer maydoni -  
20000 ga (17,9 %). 
Turar joylar, tomorqa yerlari – 19 670 ga, avtomobil va temir yo‘llari – 22 274 
ga, o‘rmon va daraxtzorlar – 1 263 193 ga, ijtimoiy obyekt va ko‘chalar – 7 632 ga, 
boshqa  yerlar  (daryolar,  tepaliklar,  sanoat  hududi,  elektr  uzatish  tarmoqlari  va 
boshqalar)- 751002 ga. 
Aholisi soni – 949,6 ming kishi.  
Milliy tarkibi: o‘zbeklar – 87,7 % (826,4 ming), qozoqlar -3,9 % (36,7 ming), 
qoraqalpoqlar- 2,4 % (22,6 ming), tojiklar – 1,5 % (13,7 ming), ruslar -1,9 % (17,6 
ming) va boshqalar –1,1 % (11,1 ming). 
Chegaradosh-Samarqand,  Buxoro,  Qashqadaryo  va  Jizzax  viloyatlari, 
Qozog‘iston Respublikasi. 
Viloyat ixtisoslashuvi – rangli metallurgiya, kimyo, qurilish materiallari neft-
gaz sanoati, oziq-ovqat va yengil sanoat, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtirish 
va qayta ishlash,  
Paxta: 2016- yil davlat buyurtmasi - 98,6 ming t. bajarilishi 106,3 ming t.107,8 
%. 
145 
 
G‘
alla: 2016 yil davlat buyurtmasi – 89,9 ming t. bajarilishi 90,1 ming t. 100,2 
%.  
Viloyatda  2  ta  viloyat  va  4  ta  tumanlarga  bo‘ysunuvchi  shaharlar,  10    ta 
tumanlar,  47  ta  shaharcha,  577  ta  aholi  yashash  punktlari  mavjud  bo‘lib,  ular  – 
Karmana,  Nurota,  Xatirchi,  Qiziltepa,  Konimeh,  Uchquduq,  Tomdi,  Navbahor 
tumanlaridir. Shuningdek yirik sanoat korxonalari negizida 2 ta yirik shahar Navoiy 
va Zarafshon shaharlari har tomonlama rivojlanib, obod hududga aylanib bormoqda.  
Viloyatning  respublika  hayotida  va  iqtisodiyotidagi  o‘rni  beqiyos.  Xususan, 
bugungi  kunda  respublikada  ishlab  chiqarilayotgan  sementning  45  foizi,  mineral 
o‘g‘
itlarning 30 foizi, elektr energiyasining 16 foizi, sanoat mahsulotlarining 10 foizi 
viloyat hissasiga to‘g‘ri keladi. 
Mustaqillik  yillarida  birinchi  Prezidentimiz  Islom  Karimov  rahnamoligida 
viloyatda  ulkan  bunyodkorlik  ishlari  amalga  oshirildi.  Yirik  sanoat  korxonalari, 
kommunikatsiya  tarmoqlari,  ijtimoiy  obyektlar,  ko‘p  qavatli  uy-joylar  barpo  etildi. 
Navoiy  shahridagi  O‘zbekiston,  Mustaqillik,  Istiqlol,  Navoiy  ko‘chalarining 
zamonaviy qiyofasi viloyatning bugungi taraqqiyoti ifodasidir. 
Harakatlar strategiyasida iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va liberallashtirish, 
jumladan, eksport salohiyatini yuksaltirish borasidagi vazifalar aniq-ravshan belgilab 
berilgan va bu borada viloyatda keng ko‘lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Mazkur 
yo‘nalishda "Navoiy” erkin iqtisodiy zonasi o‘zining munosib o‘rniga ega. Bugungi 
kunda hududda 18 ta korxona samarali faoliyat yuritmoqda. Ular tomonidan 100 dan 
ortiq turdagi eksportbop, yuqori texnologiyali mahsulotlar ishlab chiqarilmoqda. Bu 
yerda 2017- yilning birinchi yarmida 88,7 milliard so‘mlik mahsulot ishlab chiqarilib, 
Shndan  3,3  million  AQSH  dollari  qiymatidagi  mahsulotlar  eksport  qilindi. 
Korxonalarda ming nafarga yaqin yuqori malakali kadrlar, asosan mahalliy yoshlar 
ishlayotganligi aholi turmush farovonligiga xizmat qilayapti.