01 Kapital qurilishni rejalashtirishning turlari, mazmuni va yo‘nalishlari

Kapital qurilishni rejalashtirishning turlari, mazmuni va yo‘nalishlari.
02
Kapital qurilishni rejalashtirishning turlari, mazmuni va yo‘nalishlari. Rejalashtirish maqsad va vazifalarni avvaldan belgilash jarayoni sifatida joriy yoki istiqbolli bo‘lishi mumkin. Agar joriy rejalashtirish qurilish ishlab chiqarishining dolzarb, kundalik faoliyatda yuzaga keladigan vazifalarini hal qilishga qaratilgan bo‘lsa, istiqbolli rejalashtirish ustivor yo‘nalishlarni prognozlash va aniqlashga mo‘ljallangan bo‘ladi. Albatta, bozor sharoitlarida xalq xo‘jaligini rivojlantirishning avvalgi beshyillik rejalari, 10-15 va undan ko‘p yillik prognozlari hozirda yo‘q, ammo yilllik reja va prognozlar o‘zining ahamiyatini va o‘rnini yo‘qotmagan. Nafaqat qurilish, balki boshqa tarmoqlar ham bugungi kunda yillik va indikativ rejalar asosida faoliyat ko‘rsatib, rivojlanmoqda.
Kapital qurilishni rejalashtirish bugungi kunda quyidagi tashkiliy pog‘onalarda amalga oshiriladi: 1) milliy iqtisodiyot miqyosida (davlat rejalari); 2) tarmoqlar miqyosida, shu jumladan qurilish sohasida; 3) hududlar (mintaqalar) miqyosida; 4) xo‘jalik sub’ektlari miqyosida. Bundan kelib chiqqan holda, kapital qo‘yilmalar qurilishni moliyalashtirish manbai sifatida hozirgi paytda markazlashgan va markazlashmagan kapital qo‘yilmalarga ajratiladi hamda ko‘p jihatdan qurilish dasturlarini shakllantirish rejalarini va ularni amalga oshirish mexanizmini belgilab beradi.Kapital qurilish rejasi xalq xo‘jaligi miqyosida quyidagi yo‘nalishlarni o‘z ichiga oladi: 1) kapital qo‘yilmalar rejasi; 2) loyiha-qidiruv ishlari va loyihalashtirish tashkilotlari ishlari rejasi; 3) qurilish ishlab chiqarishi va qurilish tashkilotlari quvvatlarini rivojlantirish rejasi.
Qurilish ishlab chiqarishini va qurilish-montaj tashkilotlarining
quvvatlarini rivojlantirishni rejalashtirish.
03
Kapital qo‘yilmalar rejasi kapital qurilish rejasining etakchi bo‘limidir. U tarmoqlar bo‘yicha ham, hududlar bo‘yicha ham ishlab chiqiladi va xalq xo‘jaligining mutanosib va kompleks rivojlanishini ta’minlashning muhim sharti hisoblanadi. Bu reja quyidagi bo‘limlarni o‘z ichiga oladi: • yangi qurilishlar; • amaldagi korxonalarda ishlab chiqarish quvvvatlarini ishga tushirish; • ishlab chiqarish va noishlab chiqarish asosiy fondlarini ishga tushirish; • qurilish-montaj ishlarining hajmi; • tugallanmagan qurilish hajmi. Qurilish ishlab chiqarishini va qurilish-montaj tashkilotlarining quvvatlarini rivojlantirishni rejalashtirish. Qurilish-montaj tashkilotlari - bu qurilish boshqarmalari, trestlar, montaj boshqarmalari va trestlari, ko‘chma va shu jumladan ixtisoslashgan ko‘chma mexanizatsiyalashgan kolonnalar
Qurilish ishlab chiqarishini rejalashtirishning asosiy vazifalari kapital qurilish rejasida ko‘zda tutilgan ishlab chiqarish quvvatlari va ob’ektlarni ishga tushirish topshiriqlarining bajarilishini ta’minlash, qurilish-montaj tashkilotlarining quvvatlarini hamda qurilishning ishlab chiqarish-texnik bazasini o‘z vaqtida va kerakli miqdorda rivojlantirish, shuningdek, qurilish ishlab chiqarishining samaradorligini oshirishdan iboratdir.Qurilish ishlab chiqarishi rejasi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 1) ishlab chiqarish quvvatlari va ob’ektlarini ishga tushirish; 2) qurilish-montaj ishlari hajmi; 3) qurilish-montaj tashkilotlarining quvvatlarini rivojlantirish.Bu reja endi avvalgi paytlardagidek “yuqoridan” tasdiqlangan buyruq emas. U ko‘proq akkumulyativ xarakterga ega bo‘lib, qurilish ishlab chiqarishining hududlar, yirik ishlab chiqarish majmualari va milliy iqtisodiyot tarmoqlari bo‘yicha sohaviy dasturini aks ettiradi.