01-guruh talabasi Nurmatov Nizomiddin Паразитология фанидан оралиқ топшириқлари. Паразитар касалликлар таьлимоти

qo'zg’atuvchilarini o'zlarida uzoq vaqt saqlaydilar.

Kasallik qo'zg’atuvchisi uzoq vaqt saqlanadigan organizm rezervuar deyiladi. Ba'zi bir kasalliklarda rezervuar bo'lib, odam (Ь: bezgak, toshmali, qaytalama tif) hisoblanadi. Boshqalarida hayvonlar rezervuar bo'ladi(yovvoyi hayvonlar tabiiy rezervuarlar hisoblanadi). Masalan: kemiruvchilar leyshmanioz, vabo, tulyaremiyani tabiiy rezervuari hisoblanadi. Antilopalar tripanosomozni tabiiy rezervuarlari, kanalar esa kanali qaytalama tif, kanali ensefalitni tabiiy rezervuarlari hisoblanadi.Invazion kasalliklarni nomlash. Parazitologiya sohasida yaqin yillargacha parazitar kasalliklarga ilmiy asoslangan nom berilmagan edi. Bu esa parazitar kasalliklarning nomini atashda chalkashliklarga sabab bo’lib, tashxis qo’yishda qiyinchilik tug’dirar edi. Shu sababli K. I. Skryabin va R. S. Shults zoologiya qoidalariga asoslangan holda invaznon kasalliklarga yangi nom taklif qilishib, uni ilmiy asoslab berdilar. Invazion, parazitar kasalliklarning nomini atash uchun shu kasallikni qo’zg’atadigan parazitlar avlodining nomiga «oz» yoki «yoz» qo’shimchasini qo’shish kerak. Masa-lan, Haemonchus avlodi vakillari qo’zg’atadigan kasallik gemonxoz yoki Fasciola avlodi vakillari qo’zg’atadigan kasallik fastsiolyoz deb ataladi. Agarda kasallikni qo’zg’ayotgan parazitlar birgina avlod vakillari bo’lsa, bunday kasalliklar birlik bilan ataladi. Masalan, Hypoderma bovis va Hypoderma lineata gipodermatoz kasalini yoki Opisthorchis felineus - opistorxozni qo’zgaydi.