O'zbekiston sug‘urta sohasida davlat nazorati zarurligi bir qator omillaming
- sug'urta sohasi moliyaviy tizim institutlarining qismi sifatida. bir tomondan
va mulkchilikni himova qilish institutlari qismi sifatida ikkinchi tomondan o'ziga xos
- jamoat manfaatlari nuqtai nazaridan sug'urtalovchi sug'urta xizmati sifatiga
mos kelmaydigan narxni belgilashi, tuzilayotgan shartnomalaming mazmuni va
shartlariga nisbatan sug'urta qildiruvchining ogoh emasligidan suiste'mol qilish
ehtimoli mavjud. Bulaming xato va noaniqliklari sug'urta hodisasi vuzaga kelganidan
- sug'urta faoliyatini davlat tomonidan nazorat qilish zarurligini aniqlovchi
sabablaming guruhi sug'urta kompaniyasi sug'urta qildiruvchi oldidagi o 'z
bilan bog'liq. Bu nafaqat sug'urta shartnomasida ko'zda tutilgan mol-mulk yoki
ekologik zararni tiklash bilan, balki sug'urta bozorining yaroqliligi va istiqbollari
oqibatlariga bog‘liq.
Hozirgi vaqtda O'zbekistonda davlat sug'urta nazoratiga sug'urta bozorini
tartibga solishning jahon amaliyotiga javob beradigan vazifalar yuklatilgan. Bular:
- litsenziyalash:
- to'lovga qodirligini tekshirish va qaltisliklaming oldini olishga ko'maklashish:
- sug'urta jamg'armalaridan foydalanish nisbati va yo'nalishlarini belgilash;
- sug'urta maydonidan chiqish shartlarini aniqlash:
- iste’molchilar huquqlarining to'liq arnalga oshirilishi va sug'urta xizmatlari
- sifatini ta'minlashga ko'maklashish:
-sug'urta faoliyatining oydinligini ta'minlash.
O'zbekiston sug'urta faoliyati amaliyotida litsenziyalash institutining asoslari
‘’Sug'urta faoliyati to'g'risida”gi Qonun bilan tartibga solinadi. Nazorat faoli>ati
mantig'i litsenziyalash instituti shakllanishi asosida litsenziyalash subyektlari
ajratilishi, litsenziyalami berish berishdan voz kechish mezonlari, uning amal qilishini
to'xtatib qo'yish, nazorat organining mumkin bo'lgan subyektiv yondashishi holatida
litsenziyalash subyektlarining manfaatlarini tiklash jarayonini ko'zda tutadi.
Sug'urta nazorati rivojlanishining hozirgi zamon bosqichi uyg'un sug'urta tizimini
rivojlantirishga bo'lgan talabni qonuniv ravishda belgilab berdi.
Buning uchun esa sug'urta biznesini olib borishning xalqaro talablarga javob
beruvchi sug'urta xizmatlari ro'yxati keng bo'lmog'i lozim. Sug'urta xizmatlarining
O'zbekiston bozorida olg'a bosishi mulkchilikning turli shakllaridagi tadbirkorlik
faoliyati subyektlarining manfaatlari himoya qilinishini, qo'yilgan mablag'lar
qaytarilishi kafolatlanishini hamda ko'zda tutilmagan turli tavakkalchiliklar
kamayishini
ta’minlamog'i zarur.
Ana
shundagina
sug'urta
tashkilotlari
makroiqtisodiyot jihatidan yanada barqarorlashtirish, davlatimiz iqtisodiy hayotining
barcha sohalarini erkinlashtirish borasida respublikamiz oldiga qo'yilgan vazifalami
hal qilishga vordam bergan bo'ladi.
Sug'urta ishi subyektlari faoliyatini sug'urta nazorati shakllari va usullarini
takomillashtirish o'z ichiga sug'urta huquqini buzish bo'yicha ogohlantiruvchi chora-
tadbirlaming samarali amaliyotida rivojlantirish bo'yicha majmuali tadbirlami oladi.
Davlat nazorati tizimini takomillashtirishda u tartibga solishning shakllangan modeli
yo'nalishida ko'rib chiqilishi mumkin, bu esa quyida ko'rib chiqiladi:
Sug'urta huquqi - majmuali institutdir. U sug'urta bilan bog'liq moliyaviy,
ma’muriy. fuqarolik. ijtimoiy ta’minot huquqi me'yorlarini birlashtiradi. U nafaqat
sug'urtalovchi va sug'urta qildiruvchi, balki sug'urtalovchi va davlat boshqaruv tizimi
o'rtasidagi munosabatlami qamrab olgan sohaning maxsus ishlab chiqilgan me’yoriy
hujjatlaridan iborat. Shuni belgilash kerakki. hozirgi kungacha sug'urta qonunchiligi
tizimi
aniq
oydinlashtirilmagan.
O'zbekiston
Respublikasi
qonunchiligining
umumsoha tasniflagichi o'z ro'yxatiga sug'urta sohasini kiritmagan.
Sug'urta qonunchiligiga tizimli yondashish uning tuzilmasini ajratishni nazarda
tutishi muhimdir (ierarxiya, bo'ysunish, tabaqalashtirish, birdamlik va farqlanish
nuqtai nazaridan huquqiy bazaning asosiy maqsadini bajarish, ya’ni ishtirokchilar
manfaatlari uchun sug'urta munosabatlarini tartibga solish uchun me’yoriy huquqiy
hujjatlami to'plash).
68
0 ‘zbekiston Respublikasi sug'urta bozorining zamonaviy holati tahlili asosida
sug'urta faolivatini davlat tomonidan tartibga solishning asosiv tamoyillari aniqlandi:
- sug'urta kompaniyalarining kapitallashuvining oshishini ta'minlash:
- sug'urta xizmatlarining sifatini oshirish va keng ommalashtirish;
- sug'urta faoliyatining vangi institutlari va subyektlarining paydo bo'lishini
ta'minlash;
- sug'urtaning huquqiy bazasini yanada rivojlantirish;
- sug'urta faoliyatining oydinligini ta'minlash.
Do'stlaringiz bilan baham: 
