0 variant savol «Dаvlаt hоkimiyati vа bоshqаruvi оrgаnlаri fаоliyatining оchiqligi to’g’risidа»

2. Aksilglobalistlar - globallashuv muxoliflari bulib, ular orasida kuproq sul kuchlar, kasaba uyushmalari va yoshlar tashkilotining vakillari bor. MDH hududida aksilglobalistlar Rossiya Fеdеratsiyasi hududida faol harakat olib bormoqda. Bu еrda ular turli anjumanlar, sеminarlar

utkazish uchun tuplanib turadilar.

Aksilglobalistlar faoliyati ham bugungi kunda kuchaydi. Lеkin faqat uning salbiy oqibatlarigagina emas, umuman unga qarshi chiqmoqda. Masalan, rossiyalik faylasuf va yozuvchi A.Zinovеv «Aksilglobalizm vеktorlari» nomli anjumanda shunday dеgan edi: «Globallashuv yangi jahon urushidir. U yangi tipdagi jahon urushi. Bu urushda tirik qolishning qarshilik kursatishdan boshqa yulini kurmayapman. Faqat qarshilik!».

Umuman globalashuv «mafkuralashishdan» xoli bulishi kеrak.

Dunyoda globallashuv, axborot oqimining tеzlashuvi va intеnsiv-lashuvi, univеrsal tеxnologiyalar bilan bog`liq umumbashariy jarayonlar jadallashib bormoqdi. Bunday sharoitda mafkuraviy vositalar orqali uz ta'sir doirasini kеngaytirishga intilayotgan siyosiy kuchlar va harakatlar ham yuq emas. Tajovuzkor millatchilik va shovinizm, nеofashizm va fundamеntalizm, irqchilik va diniy ekstеrеmizm mafkuralari shular jumlasidandir. Natijada dunyoda inson qalbi va ongini egallash uchun kurash tobora kuchayib bormoqda. Bu hol bugungi kunda dunyoning mafkuraviy manzarasini bеlgilab bеrmoqda.

XX asr sungida ruy bеrgan ulkan ijtimoiy-siyosiy uzgarishlar, ikki qutbli dunyoning barham topishi natijasida nisbiy muvozanatning buzilishi jahonning mafkuraviy manzarasini tubdan uzgartirib yubordi. XX asrda dunyoda g`oyaviy qarama-qarshiliklar kеskin va murakkab tu solgan davr buldi. XX asr sungida ikki qutbli dunyoning barham topishi, nisbiy muvozanatning buzilishi natijasida jahondagi mafkuraviy manzaralar tubdan uzgardi. Yurtboshimiz Islom Karimov ta'kidlaganidеk, «XX asr oxirida dunyoda jug`rofiy-siyosiy ahamiyati va kulami jihatidan noyob uzgarishlar ruy bеrmoqda. Bu uzgarishlar bеtakror. Ular nafaqat mamlakatlar urtasidagi uzaro munosabatlarda vujudga kеlgan qarashlar va ularning mеxanizmlarini chuqur uylab kurishni, balki kup jihatdan qayta baholashni ham talab qiladi. «Sovuq urush» davrida xalqaro munosabatlarga asos

bulgan kup qoidalar, tamoyillar va g`oyalarni tubdan qayta kurib chiqish talab qilinmoqda. Butun dunyo yaxlit va bir-biriga bog`liq tizim bulib bormoqda, unda uzi - uzidan qanoatlanishga va mahdudlikka urin yuq. Bu hol hozirgi xalqaro munosabatlarni shakllantirganda, xalqaro tuzilmalar bilan uzaro aloqalarda va ularning faoliyatida ishtirok etganda mutlaqo yangicha yondashuvlarni ishlab chiqishni zarur qilib quymoqda»1.

XX asr oxiri va XXI asr boshlariga kеlib kommunistik va sotsia-listik partiya ta'siridagi sotsializm lagеri parchalandi. Dunyo mamlakatlari rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarga bulindi. Ana shu rivojlangan ba'zi mamlakatlar uz milliy mustaqilligini qulga kiritgan, rivojla-nayotgan mamlakatlarni, jahon maydonlarini mafkuraviy jihatdan bulib olishga urinmoqdalar. Bular

3 savol

Natijada inson bilantabiat o‘rtasidagi munosabatlarda yangi jihatlar paydo bo‘ldi. Dehqonchilik bilan shug‘ullanish tabiat qonunlarini o‘rganib boorish imkoniyatlarini berdiki, bu ishlab chiqaruvchilarning tashqi sharoitlardan xiyla mustaqil bo‘lishiga olib keldi. Bu faoliyat asosan mavsumiy bo‘lganidan aholining ma’lum qismi boshqa sohalarda va maqsadlarda mehnat qilish imkoniyatiga ega bo‘lgan. Jumladan, zig‘ir tolasi va jundan ip yigirib gazlama to‘qish, kulolchilik, uy-joy qurish, ish qurollarining turli xillarini tayyorlab berish va hokazo sohalarda yangi yo‘nalishlar yaratilgan. G‘ildirakning ixtiro etilishi muhim yangilik edi. Ishlab chiqarish orqali xo‘jalik yurgizish shaklining vujudga kelishi kishilarning turmush tarzini tubdan o‘zgartirgan.

Ularning axloq-odobi, an’analari barqaror rivojlanish kasb eta borgan.Sharq ma’naviy hayotida avval boshdan diniy-asotiriy va tafakkurning mutlaqlashtirish uslubi mavjud bo‘lgan. Qadimgi kishilar dunyoqarashida Olamning Tabiat va Sotsiumga, tabiiy va notabiiyga bo‘linishi dastlab yuz bermagan edi. Shunga ko‘ra Sharq kishilarining olamni idrok etishi qorishiq — sinkretik tusda bo‘lib, «barcha narsalar birlikda», «hamma narsa hamma narsada» tarzida qaralgan. Olamni bunday idrok etishda kishilar xatti-harakati, «Sharq» tushunchasining mazmuni боб. Jahon jarayonlarining sivilizatsiyaviy talqini ularning taqdiri koinotiy qonunlarga ko‘ra erkin bo‘la olmaydilar.Bunday dunyoqarashda kishilar taqdirini Tabiat, Sotsium va Davlat belgilashi muqarrar. Sharq sivilizatsiyalarining kelib chiqishi, umuman olganda Yaqin Sharq mintaqasi bilan cheklanmagan, balki bir-biriga nisbatan mustaqil ravishda Hindistonda, O‘rta Osiyoda va Xitoyda lokal tarzda yuz bergan.Yaqin Sharqdagi, xususan ikki daryo oralig‘ida paydo bo‘lgan ilk sivilizatsiyaning yaratuvchilari Shumerliklar faoliyati natijasi o‘laroq barpo etilgan shahar davlatlarida an’anaviy xo‘jalik yurgizish bilan birga ijtimoiysiyosiy

sohada ham muhim o‘zgarishlar qilingan. Shumerliklar yaratgan iyeroglifiy alifbo ma’naviy rivojlanishga jiddiy turtki berdi. Bu jarayonlar Shumer davlati o‘rniga kelgan Akkad va boshqa tuzilmalar, ayniqsa Bobil davlati davrida davom etdi. Bobil podshosi Hammurapi davlatni o‘zi tuzgan qonunlar asosida boshqargan. Bu

yerda o‘z davrining ilg‘or taqvimi tuzilgan, sanoqning o‘nli tizimi joriy etilgan. Ko‘pgina xudolar to‘g‘risidagi tasavvurlar, ibodatxonalar, qiziqarli afsonalar (masalan, Gilgamish haqida), san’atning xilma-xil namunalari, geografik xaritalarning birinchi marta yaratilishi, xiyla yetuk tibbiyot — bularning barchasi sivilizatsiyaning ilk davrida erishilgan yutuqlardir.

Yaqin Sharqdagi qadimgi sivilizatsiyaning Misr varianti qator o‘ziga xosliklarga ega. Qaror topgan davlat xo‘jaligi jamoachilikka ancha erta barham berdi. Mamlakat hayoti hukmdorlar tomonidan to‘la nazorat ostiga olingan edi. Shunga qaramay bu yerda paydo bo‘lgan alifbo, me’morchilik (ehromlar qurish san’ati), fan kurtaklari (matematika, astronomiya, tibbiyot va hokazolar), mifologiya va din sohalarida erishilgan yutuqlar insoniyat qadimgi sivilizatsiyasiga qo‘shilgan ulkan hissa hisoblanadi.

Bu sivilizatsiya barcha asosiy jihatlari bilan noyobdir. Uning paydo bo‘- lish davriga oid ma’lumotlar oz. Xarappi va Moxyandjo-Daro yozuvi hozirgacha o‘qilmagan. Bor manbalarda siyosiy-iqtisodiy masalalardan ko‘ra diniy-falsafiy muammolar ko‘p o‘rin egallagan.Bundan tashqari Hind madaniyatida Shimoldan-Markaziy Osiyodan kelgan oriylar hissasi bilan mahalliy qabilalar yaratuvchilik faoliyati nisbati masalasi ham bor. Lekin Hindistonda dehqonchilik, hunarmandchilik, chorvachilik va savdo-sotiqning rivojlanishi natijasida bu yerdagi daryolar bo‘ylarida ko‘plab shaharlar vujudga keldi.
Xitoy sivilizatsiyasi Hindistondagidan farqli holda o‘zining ko‘pgina yozma tarixiy va arxeologik manbalariga ega. Muayyan yo‘nalishda bo‘lishiga qaramay Xitoyda ham sivilizatsiya daryo bo‘ylarida kelib chiqqan. Donli o‘simliklar bilan birga yovvoyi hayvonlar xonakilashtirilgan. Nafis hunarmandchilik buyumlari yasalgan. Har bir harfi — iyeroglifi bir so‘zni anglatadigan alifbo ham shu davrda yaratilgan. Mutaxassislar Xitoyga chet sivilizatsiyasining, jumladan, Yaqin Sharq mintaqasining ta’siri borligini ta’kidlaydilar.

4 savol

Unda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari rahbarlari, Bosh vazir va uning o‘rinbosarlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi Raisi, Toshkent shahri va viloyatlar hokimlari, vazirliklar, idoralar, xo‘jalik birlashmalari va tijorat banklari rahbarlari ishtirok etdi.

Yig‘ilishda makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash, yoqilg‘i-energetika, qayta ishlash sanoati va agrosanoat tarmoqlarini modernizatsiya qilish, hududlarni kompleks rivojlantirish, tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash, ijtimoiy sohalarni yaxshilash, aholi farovonligini oshirish bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar natijalari chuqur tahlil qilindi.

Bundan buyon Vazirlar Mahkamasi komplekslari rahbarlari, vazirlar, qo‘mitalar va xo‘jalik birlashmalari raislari o‘zlarining ish uslubini tubdan o‘zgartirib, ko‘proq hududlarga, olis qishloqlarga borib, pastdagi muammolarni aniqlash va hal etishda hokimliklar, tadbirkorlar va joylardagi rahbarlarga amaliy yordam berishi zarurligi ta’kidlandi.

Bunda, har bir kompleks rahbari o‘zining vazirlari bilan birga har chorakda viloyatlarga borib, tegishli sohalardagi mavjud muammolarni hal etishi va natijalari bo‘yicha viloyat xalq deputatlari kengashi va faollari oldida hisobot berishi kerak.

Xuddi shunday, viloyatlar hokimlari ham o‘z o‘rinbosarlari va viloyat boshqarmalari rahbarlari bilan birga har chorakda tumanlarga borib, muammolarni hal qilib, tuman xalq deputatlari kengashi va faollar oldida hisobot beradi.

Oliy Majlis palatalari va Vazirlar Mahkamasiga rahbar va hokimlarning pastga tushib ishlashi va hisobot berishi bo‘yicha yangi tizimni amalda joriy qilish mas’uliyati yuklandi.

Yig‘ilishda