0 ‘ т к I r h o s h I m o V

О ‘tkir Hoshimov
Jumanov eshik oldida to‘xtadi. Katak ko‘ylagi g‘ijimlan- 
gan. Shimining bir pochasini negadir qayirib olgan. Soqoli 
o‘sib ketgan, yuzi shishgan...
Keyingi paytda Koryagin uni har ko‘rganda beixtiyor 
asabiylashardi. Hozir ham shunday bo‘ldi. Biroq o‘zini 
bosdi.
- 0 ‘tiring, Jumanov! - dedi vazminlik bilan.
Jumanov og‘ir qadam bosib, ro‘parasidagi taburetka-
ga o‘tirdi. Zo‘r berib, bilaklarini silay boshladi. (Qo‘llari 
titrar edi.)
„Kishan siqdimi? Shunaqa! Kishan degani - bilakuzuk 
emas“.
- Xo‘sh, Jumanov, boshlaymizmi? - Koryagin ,,Delo“ni 
shoshilmay varaqladi, - Eng muhim dalillami alohida diqqat 
bilan „qayta o‘qib chiqdi...“ Keyin ayblanuvchining ko‘ziga 
sinovchan tikildi.
Jumanov hamon bilaklarini silagan ko‘yi yerga qarab 
o‘tirardi. Ko‘zlari qizarib ketgan, lablari pors-pors yorilgan, 
og‘ir nafas olardi.
- Shikoyat yo‘qmi, Jumanov? Sog‘liq yaxshimi?
„Rasmiyatchilik... Mayli, buyam kerak-da... Uch kun-
dan beri uyqu yo‘qmi? Kameradagi ikkita retsedivist itning 
bolasiday do‘pposladimi? Do‘pposlasa-ku, mayli... Ko‘ngli- 
ga sig‘gancha xo‘rlagandir? Gapir! Savoding joyida. Yo‘l- 
yo‘riqni bilasan, o‘qigansan... Aytaver! Qonunga xilof ish 
qilishyapti, menga ham jismoniy, ham ruhiy azob beryap- 
tilar demaysanmi? Demaysan! Negaki qonunni awal boshi 
o‘zing buzgansan! Nima, shuncha qilg‘iliklaring evaziga biz 
seni boshimizga ko‘tarishimiz kerakmi?“
- Sizdan so‘rayapman, Jumanov! Shikoyat yo‘qmi?
Jumanov og‘ir bosh ko‘tardi, gapirmoqchi edi, bo‘g‘-
zidan xirillagan ovoz chiqdi. Porsillagan labini yalab 
qo‘ydi.
„Е, ha-a! ,,Kameradosh“laring bir sutkadan beri suv ich-

---

Uzun kechalar
119
gani qo‘ymayaptimi? Nafas olsang ichingga olov kiryapti- 
mi? Chanqoq azobi yomon... ayniqsa, mana bu do‘zax issi- 
g‘ida“.
Koryagin shoshilmasdan tortmani ochdi. ,,Pepsi-ko- 
la“ shishasini stol ustiga qo‘ydi. Tortmada turgan stakanni 
izlagan bo‘lib, uzoq titkiladi. Nihoyat, stakanni ham shisha 
yoniga qo‘ydi. Ochqich izlab, goh u cho‘ntagini, goh bu 
cho‘ntagini kavladi.
- Qayoqqa yo‘qoldi, shayton olgur!.. Issiqni qarang, Ju- 
manov, - dedi ochiq derazaga alanglab. - Umuman, bu to- 
monlarda yomg‘ir yog‘adimi o‘zi? - Bu gaplami aytar ekan, 
ayblanuvchiga biron marta qayrilib qaramadi. Nihoyat, och­
qich ,,topildi“. ,,Delo“ tagida yotgan ekan. Temir tiqinni 
ochdi. Shisha og‘zi ko‘pirib, muzdek hovur ko‘tarildi. Suvni 
shoshilmasdan qirrador stakanga quydi. ,,Pepsi-kola“ tag‘in 
ko‘pirdi. Salqin, yoqimli is xonani tutib ketgandek bo‘ldi... 
Nihoyat, xotirjamlik bilan ho‘pladi.
- 0 ‘-o‘o‘! - dedi chuqur xo‘rsinib. - Jonning rohati-ya, 
Jumanov... - stakanni stolga qo‘ymay, unga teshib yuborgu- 
dek tikildi.
Jumanovning qizargan ko‘zlari yarqillab ochilib ketgan, 
shishgan lablarini muttasil yalardi.
- Pepsiga qalaysiz, Jumanov! - Koryagin stakanga yana 
suv quydi. Tag‘in salqin bug‘ ko‘tarildi.
Jumanov g‘ayritabiiy chaqqonlik bilan o‘midan turdi. 
Bir-ikki qadam bosgan edi, Koryagin nihoyatda xotiijam 
ogohlantirdi.
- 0 ‘tirilsin! - ,,Delo“ni tag‘in hafsalasiz varaqlashga 
tushdi. Zimdan razm solib turdi. Jumanov joyiga o‘tirgancha, 
bir nuqtaga tikilgan ko‘yi boshini xam qilganini nazardan 
qochirmay, qog‘ozlardan birini ajratib olib (ehtimol, yuzin- 
chi martadir), osoyishta ovozda o‘qiy boshladi. -