Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

ёғоч конструкциянинг эгилувчан қисми- 
да жойлашган кўзлар унинг муста\кам - 
лигини жуда пасайтиради. Тўсинбоп ёғоч 
баландлигининг 0,1 қисмини кўз ташкил 
этса, унинг эгилишга бўлган м уста\кам - 
лиги 10— 12 %га, 0,2 5 қисми йирик кўздан 
иборат бўлганда эса, 2 5 — 30 %га камая­
ди. Агар тахта тўсин ёки бошқа дурадгор- 
лик буюмларида чириган ёки ранги ўзгар- 
ган кўзлар бўлса, уларга ишлов бериш 
керак. 
4 .20-расм.
Куриган тахтадан
Ёгочнинг ёрилиши. Ўсиб турган дарахт- 
кўзнинг ажралиб чиқиши.
97

---

да, шунингдек, тилинган ёғоч ашёларда ва буюмларда ички ҳамда 
ташқи ёриқлар кўп учрайди. Ёриқлар ашё сифатини пасайтирадиган 
нуқсондир. Ёғочдаги ёриқнинг катгалиги, микдори, хили, шунинг­
дек, узунлиги, эни ва чуқурлиги ёғоч ашёларнинг сифатини ифода­
лайди. Янги кесилган дарахт тез қуритилганда ёки ўсиб турган да­
рахт ўзаги қуриб қолганда, шамол ва бошқа сабаблар натижасида 
унда ёрикдар ҳосил бўлади. Келиб чиқишига кўра ёрикдар бир неча 
хилларга бўлинади.
Чатноқ 
— дарахт танасининг ичдан ёрилиши. Бундай ёрикутр 
тана ўзагида анча энли бўлиб, дарахтнинг сиртқи қатламига яқин- 
лашган сари торайиб боради. Чатноқдарахтни кесгандан кейинги- 
на кўринади. У тананинг ички қисми бўйлаб, тўғри текислик ёки 
бурама шаклида бўлади. Тахта ёки тилинган ёғочлар сифатини аниқ- 
лашда бундай нуқсон эътиборга олиниши лозим. Ёғоч қуритилган- 
да чатноқ ёриғи катталашади.
Ажроқ 
— дарахтнинг йиллик ҳалқаси бўйлаб ёрилиши. Ажроқ 
тана узунлигининг бир қисмини эгаллайди. Дарахтнинг кўндаланг 
кесимида ажроқ ярим ёй, айрим ҳолларда дойра шаклида бўлади.