‘ zbek isto n r espublik as1 o liy V a ‘rta m a X su s t a ’lim vаулri jg I n izo m iy nom idagj

Grafika va orfografiya bo'yicha
-yozuvning grafika,orfografiya va punktuatsiyadan tarkib topgan sistema ekanligini 
yaxshi anglash;
-grafikaning optik-grafik belgilar tizimi, orfografiyaning esa to‘g ‘ri yozish 
qoidalari tizimi ekanligini farqlay olish;
grafika 
va 
orfografiyaning 
asosiy 
birliklari 
bo'lgan 
grafema 
va 
oifogrammalarning til va vozuv o'rtasidagi aloqalarni ta’minlashdagi rolini izohlay 
bilish;
- grafemani bilateral hodisa sifatida tavsiflay olish, uning tashqi (ifodalovchi) va 
ichki (ifodalanuvchi) tomonlari borligini yaxshi anglashi;
64

---

-grafemalarning tashqi tomoni (optik-grafik tasviri) uchun harflar, tinish belgilari 
va raqamlar “qurilish materiali” bo‘lishini, shunga ko'ra ularning harfiy belgilar va 
noharfiy belgilarga bo'Iinishini bilish;
-harfiy belgilaming ichki tomonida asosan fonemalar kodlashtirilganiigini, shunga 
ko'ra ularning fonografemalar sanalishini, noharfiy belgilaming ichki tomonida esa 
tilning ritmik-intonatsion birlikiari va elementlari (ohang turlari, pauzalar, sanash 
intonatsiyasi kabi prosodernalarning) yoki tushunchalaming (masalan, miqdor 
tushunchalarining) kodlashtirilganiigini, shunga ko‘ra ularning prosodemografemalar 
va logografemalarga bo'Iinishini aniq tasaw ur etish;
- monograf, digraf yoki poligraflar fonografemaning tashqi tomoni (ifodalovchisi) 
ekanligini, ularning ichki tomoni (ifodalanuvchisi) esa monofonemali, bifonemali va 
polifonemali xarakterda bo'lishini izohlay olish;
-orfografiya prinsiplarining turlarini bilish, ularning imlo qoidalari tuzilishiga asos 
bo'luvchi jihatiarini yetarli darajada tasaw ur etish;
- hozirgi ikki yozuvlilik vaziyatida har ikkaia yozuvning imlo qoidalarini puxta 
bilish, ular o'rtasidagi umumiy va farqli jihatlardan xabardor bo'lish;
- hozirgi o'zbek adabiy tilining yozma shakli uchun foydalanilgan yozuv tizimlari 
haqida tarixiy-xronologik m a’lum otgaega bo'lish. 
- - - - - -