£ з б е к и с т о н р е с п у б л и к а с и о л и й в а



Download 2,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/431
Sana08.07.2021
Hajmi2,71 Mb.
#113204
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   431
Bog'liq
ozbekiston tarixi darslik

Uyg‘onish davri 

qishlog’i, X asr)

 

me‘morchiligining 

>  Sulton Sanjar maqbarasi (Marv, XIIasr)

 

noyob obidalari 



>  Qoraxoniylar maqbarasi (O’zgan, XI asr)

 

>  G’aznaviylarning yozgi saroyi majmui (G’azna, XI asr) 



>  Minorai Kalon maqbarasi (Buxoro, 1127 y.) 

Ilm-fan  ravnaqi  Somoniylar,  G’aznaviylar,  Saljuqiylar,  Xorazmshohlar  sulolalariga 

mansub ma’rifatparvar hukmdorlarning ilm-fan va madaniyatga doimiy rag’bat berishlari 

orqasida ko’plab iste’dod sohiblarining salohiyati, ijodi o’sib, yuksalib borgan. O’sha davr 

hukmdorlari tashabbusi bilan bunyod etilgan va faoliyat ko’rsatgan kutubxonalarda son-

sanoqsiz noyob, qimmatbaho kitoblar, qo’lyozmalar to’planganki, bulardan hozirgi avlod 

kishilari ham bahramand bo’lmoqdalar. Ibn Sinodek buyuk zot ham birinchi bor tanishib 

hayratlangan  Somoniylar  saroyi  qoshidagi  boy  kutubxona  ham  mana  shunday  ilm 

maskanlaridan biri bo’lgan.

 

O’rta  Osiyo  xalqlari  ma’naviy  madaniyatining  o’sishida  islom  madaniyatining 



ahamiyati katta bo’ldi. Islom faqat dingina emas, balki yangi ma’naviy yo’nalish sifatida 

ham butun madaniy jarayonga, barcha musulmon mamlakatlari orasida ijtimoiy-madaniy 

va ma’rifiy aloqalarning kuchayishiga sezilarli ta’sir ko’rsatdi. Bu davrda ma’naviyatda 

hurfikrlilik, har qanday bilim, ilm-fanga hurmat, diniy oqimlar erkinligi ustivorlik qilgan. 

Diniy va dunyoviy ilmlar o’zaro uzviy bog’liq holda rivoj topib bordi. Qadimgi Yunon, 

Hind va boshqa yurtlar an’analaridan, bilim manbalaridan ham keng ijodiy foydalanildi.

 

X  asrning ikkinchi  yarmi  va  XI  asr boshlarida  Xorazmda  vujudga  kelib keng 



faoliyat ko’rsatgan mashhur Ma’mun akademiyasi ilm-fan ravnaqiga ijobiy ta’sir etdi.

 

109



 


Muhammad al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abu Nasr Mansur ibn 

Iroq singari ilm peshvolari ham dastlab shu fan maskanida ulg’ayib, kamolot bosqichiga 

ko’tarilganlar.

 

IX-XII  asrlarda  Movarounnahrda  ilm-fan  yuksaldi,  hozirgi  zamon  fanining 



ko’plab tarmoqlari va yo’nalishlariga chinakam poydevor yaratildi. Xususan matematika, 

algebra, astronomiya, tibbiyot, geologiya, geodeziya, jug’rofiya, falsafa singari dunyoviy 

fanlarning tamal toshi tom ma’noda shu davrda qo’yildi.

 

>  Muhammad Muso al-Xorazmiy (783-850) 



>  Ahmad al-Marvoziy (780-880) 

>  Ahmad al-Farg’oniy (797-865) 

>  Abu Nasr Forobiy (873-950) 

>  Abu Bakr Muhammad Narshahiy (899-

959) 

>  Abu Abdulloh Xorazmiy (vafoti 997y) 

 

>  Abu Rayxon Beruniy (973-1048) 



>  Abu Bakr al-Xorazmiy (935-993) 

 

>  Abu Ali ibn Sino (980-1037) 



>  Ismoil Jurjoniy (1042-1136) 

>  Mahmud az-Zamahshariy (1075-1149) 

>  Burhoniddin Marg’inoniy (1123-1197) 

>  Mahmud Chag’miniy (XII-XIII asr boshlari) 

Buyuk matematik, astronom va geograf olim  Muhammad Muso al-Xorazmiy 


Download 2,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   431




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish