*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Menejment  jarayoni 
-  bu  mavjud  resurslami  tashkilot  tomonidan  o‘z 
maqsadlariga  erishish  uchun  shakllantirish  va  foydalanish  bo‘yicha  uzluksiz, 
izchil  amalga  oshiriladigan,  o‘zaro  bog‘langan  harakatlari  majmuasidir.  Buni 
harakatlami  boshqaruv  vazifalari  deyish  ham  mumkin.  Shunday  qilib, 
menejment jarayoni barcha vazifalaming umumiy yig‘indisi desa ham bo'ladi.
 
Menejment  vazifalari 
-  bu  nisbatan  mustaqil,  ixtisoslashtirilgan  va 
ajratilgan  boshqaruv  faoliyatini  muvofiqlashtirishdan  iboratdir.  Bunday  deb 
hisoblanish  uchun  boshqaruv  vazifasi  aniq  aks  ettirilgan  mazmunga,  uni 
amalga oshirishning ishlab chiqilgan mexanizmiga va doirasida uning tashkiliy 
ajralishi yakunlanadigan ma’lum tuzilmaga ega bo‘lish kerak. Mazmun degan 
so‘z  ostida  aniq  vazifa  doirasida  amalga  oshirilishi  kerak  bo‘lgan  harakat 
yotganligini inobatga olish lozim.
 
Menejment  jarayonida  amalga  oshiriladigan  harakatlar  va  vazifalaming 
mazmuni tashkilotning turi (ma’muriy, ijtimoiy, ta’lim va h.k), uning faoliyati 
ko‘lami  va sohalari (ishlab  chiqarish, savdo, xizmatlar  ko‘rsatish), boshqaruv 
iyerarxiyasidagi  darajasi  (boshqaruvning  yuqori,  o‘rtacha yoki  quyi  darajasi), 
tashkilot  ichidagi  roli  (ishlab  chiqarish,  marketing,  moliya,  xodimlar)  va  bir 
qator boshqa omillarga bog‘liq.
 
Menejmentning  tashkilotdagi  vazifalari  turli-tumanligiga  qaramasdan  bir 
xil turdagi umumiy faoliyatlari mavjud bo‘ladi. 1916 yilda ushbu konsepsiyani 
birinchi  bo‘lib  ishlab  chiqqan  A.Fayolning  yozishicha,  dastlabki  beshta 
umumiy vazifalar mavjud bo‘lishligini qayd etgan:
 
1.
 
boshqaruvni oldindan aytib berish va rejalashtirish,
 
2.
 
tashkil qilish,
 
3.
 
boshqarish,
 
4.
 
muvofiqlashtirish
 
5.
 
nazorat qilish.
 
Gap u yoki bu tashkilotni xususiyatlari(o‘lchami, belgilanishi, mulkchilik 
shakllari va h.k) dan qat’iy nazar boshqaruvning har qanday jarayoni tarkibiy 
qismlariga  bo‘lgan  vazifalar  haqida  ketmoqda,  shuning  uchun  ulami  umumiy 
deb ataydilar.