“ Tarmoq xavfsizligi

 
Transparent switch natijalari 
 
Client switch natijalari 
 
 
7-Laboratoriya ishi 
Mavzu: Cisco Routerida statik va dinamik marshrutlarini sozlash. 
 
Ishdan maqsad: 
Cisco Packet Tracer dasturida statik mashrutizatorni sozlashni hamda RIP protokolo 
yordamida dinamik mashrutlarni sozlashlarni o
‘
rganish.
 
Cisco Packet Tracer dasturida grafik interfeys yordamida statik marshrutlashni sozlash mumkin. 
7.1-rasmda ko
‘
rsatilgan tarmoq sxemasini yarating. 

---

33 
7.1.Rasm. Tarmoq sxemasi. 
Ushbu diagrammada quyidagi tarkibiy qismlardan iborat korporativ tarmoq ko
‘
rsatilgan: 
1 Tarmoq 
–
Switch1 birinchi tashkilot tarmog
‘
ini yopadi (7.1-jadval): 
7.1-jadval. Birinchi tashkilot tarmog
‘
i. 
kompyuter 
IP manzil 
Funksiyasi 
Comp2 
192.168.1.2/24 
DNS va HTTP serveri 
Comp3 
192.168.1.3/24 
DHCP serveri 
Comp4 
DHCP serveridan qabul 
qilindi 
Mijoz tarmog
‘
i 
Ushbu tarmoqda, Comp2-da DNS va tashkilotning veb-serveri yuklangan. 
Comp3-ga DHCP-server o
‘
rnatilgan. Comp4 kompyuteri IP manzilini, provayder serverining 
DNS manzilini (Provayder serveri) va DHCP serveridan shlyuzni oladi. Tarmoqdagi shlyuz 
192.168.1.1/24. 
2-tarmoq - Switch2-da ikkinchi tashkilotning tarmog
‘
i yopiladi (7.2-jadval): 
7.2-jadval. Ikkinchi tashkilot tarmog
‘
i. 
Kompyuter 
IP manzil 
Funksiyasi 
Comp5 
10.0.0.5/8 
DNS va HTTP serveri 
Comp6 
10.0.0.6/8 
DHCP serveri 
Comp7 
DHCP serveridan qabul 
qilindi 
Mijoz tarmog
‘
i 
Ushbu tarmoqda, Comp5-da DNS va tashkilot saytida veb-serveri o
‘
rnatilgan. 
Comp4-da DHCP-server o
‘
rnatilgan. Comp7 kompyuteri IP manzilini, provayder serverining 
DNS manzilini (Provayder serveri) va DHCP serveridan shlyuzni oladi. Tarmoqdagi shlyuz 10.0.0.1/8. 
3-tarmoq - Hub1-da, 200.200.200.0/24 shahar tarmog
‘
i yopiladi. Provayderning DNS-serveri 
tarmoqqa o
‘
rnatildi (IP-manzili bo
‘
lgan Provayder kompyuteri -200200.200.10 / 24), unda tarmoqdagi 
barcha saytlar (Comp2, Comp5, Comp8) ma
’
lumotlari mavjud. 
4-tarmoq - Router3 marshrutizatori shahar tarmog
‘
ini Internetga Switch3 orqali uzatadi (tarmoq 
210.210.210.0/24). Comp8 (IP-manzili 210.210.210.8/24, shlyuz 210.210.210.3/24.) DNS va sayt bilan 
veb-server o
‘
rnatilgan. 

---

34 
Routerlarda ikkita interfeys mavjud: 
Router 1 
–
192.168.1.1/24 va 200.200.200.1/24. 
Router 2 
–
10.0.0.1/8 va 200.200.200.2/24. 
Router 3 
–
210.210.210.3/24 va 200.200.200.3/24. 
Vazifa: 
1 - tashkilotlar tarmoqlarini sozlash; 
2 - provayderning DNS-serverini sozlash; 
3 - marshrutizatorlarda statik marshrutlash jadvallarini sozlash; 
4 - tarmoqni tekshiring - har bir kompyuterda - Comp4, Comp7 va Comp8. Ularning har biri korporativ 
tarmoqning uchta saytini ochishlari kerak. 
Birinchi routerni sozlang. 
Buni amalga oshirish uchun marshrutizator konfiguratsiyasiga o
‘
ting va interfeyslarda IP manzilini va 
qism tarmoq maskasini o
‘
rnating. So
‘
ngra
«МАРШРУТИЗАЦИЯ» bo‘
limida « 
СТАТИЧЕСКАЯ» yorlig‘
ini oching, ma
’
lumotlarni kiriting (6.2-
rasm) va « ДОБАВИТЬ
» tugmasini 
bosing: 
7.2-rasm. 10.0.0.0/8 tarmoq uchun ma
’
lumotlar. 
Natijada, marshrutlash jadvalida ikkita yozuv bo
‘
lishi kerak (7.3-rasm): 
7.3-rasm. Statik marshrutlash jadvalini shakllantirish. 

---

35 
Marshrutizatsiiya jadvalning to
‘
liq konfiguratsiyasini ko
‘
rish uchun yon grafik menyusida « 
ПРОВЕРКА » vositasini (kattalashtiruvchi shisha belgisi) tanlang, diagrammadagi router ustig
a bosing 
va ochiladigan menyuda « ТАБЛИЦА МАРШРУТИЗАЦИИ » bandini tanlang.
RIP va EIGRP protokolida dinamik marshrutlash 
Marshrutizatsiya - bu tarmoqdagi paketga etib boradigan eng yaxshi yo
‘
lni aniqlash jarayoni. Bir 
yoki bir nechta protokollar yordamida dinamik marshrutizatsiyani amalga oshirish mumkin (RIPv2, 
OSPF va boshqalar). 
Dinamik marshrutizatsiya - marshrutlash jadvali bir yoki bir nechta marshrutlash protokollari (RIP, 
OSPF, EIGRP, BGP) yordamida avtomatik ravishda yangilanadigan marshrutlash turi. 
Har bir marshrutlash protokoli o
‘
z marshrutni baholash tizimidan (metrikadan) foydalanadi. 
Belgilangan tarmoqlarga yo
‘
nalish quyidagi mezonlarga asoslanadi 
• o‘
rni o
‘
tishlarining soni 
• aloqa o‘
tkazish qobiliyati 
• ma’
lumot uzatishda kechikishlar 
•va b
oshq. 
Routerlar bir-birlari bilan marshrutlash ma
’
lumotlarini UDP orqali paketli paketlardan foydalangan 
holda almashadilar. Bunday ma
’
lumot almashinuvi tarmoqdagi qo
‘
shimcha trafikning mavjudligini va 
ushbu tarmoqdagi yukni oshiradi. Shuningdek, marshrutizator ustidagi marshrutlash jadvallarida bir-
biriga mos keladigan vaqt yo
‘
qligi mumkin, bu esa noto
‘
g
‘
ri yo
‘
llarning paydo bo
‘
lishiga va 
ma
’
lumotlarning yo
‘
qolishiga olib kelishi mumkin. Mashrutlash prokollari 3 turga bo
‘
linadi: 
• Masofadali Vektor protoko
llar (RIP) 
• Bog‘
lanishni kuzatish protokollari (OSPF) 
• Aralashtirilgan protokollar (