“ sxemotexnika “ fanidan kurs ishi mavzu: analog ma’lumotlarni diskretlovchi elektron qurilmalarni hisoblash

Kuchaytirgichlarda teskari aloqa 
Teskari aloqa
(TA)
deb kuchaytirgich chiqish zanjiridan kirish zanjiriga
energiya uzatishga aytiladi. Chiqish signali kuchaytirgichning kirish zanjiriga
to’liq yoki qisman uzatilishi mumkin. Bitta kaskadni egallagan TA 
mahalliy
, ko’p
kaskadli kuchaytirgichni butunlay egallagan TA esa 
umumiy 
deb ataladi. 
Umumiy holda TA signali kirish signaliga qo’shilishi yoki ayirilishi
mumkin. Shunga qarab, mos ravishda, musbat va manfiy TAga ajratiladi. Agar
kuchaytirgichning kirish signali va TA signali fazalari bir xil bo’lsa, TA musbat, 
agar ʌ burchakka farq qilsa, ya’ni fazalari teskari bo’lsa, TA manfiy deb ataladi.
Manfiy 
TAning kiritilishi, tranzistor ishlash sharoiti o’zgarganda,
kuchaytirgichning kuchaytirish koeffisiyenti va boshqa parametrlari barqarorligini
oshiradi. Bundan tashqari, manfiy TA kuchaytirgichning o’tkazish polosasini
oshirish imkonini beradi, nochiziqli buzilishlar darajasini pasaytiradi.
Manfiy TA kuchaytirgichlarda, musbat TA esa elektr signallar
generatorlarida va maxsus elektron qurilmalarda ishlatiladi. 
TAli kuchaytirgichning tuzilish sxemasi 1.8 – rasmda keltirilgan. Bu yerda
K – kuchaytirish koeffisiyenti, TA zanjiri TA koeffisiyenti æ bilan ifoda lanadi. 
Chiqish signalinining qanday qismi kuchaytirgich kirishiga uzatilayotganini æ 
ko’rsatadi 
 
 

---

 
 
Kuchaytirgichlarda manfiy TAning turli ko’rinishlaridan foydalaniladi. TA
zanjiri kuchaytirgich chiqishiga qanday ulanganiga mos ravishda kuchlanish
bo’yicha va tok bo’yicha TA amalga oshiriladi.

- kuchlanish bo’yicha
TA amalga oshirilganda TA zanjiri sxema chiqishiga 
yuklama bilan parallel ulanadi (1.9, a – rasm). Bunda TA kuchlanishi
kuchaytirgich RYu yuklamasidagi kuchlanishga proporsional bo’ladi;
- tok bo’yicha
TA amalga oshirilganda TA zanjiri sxema chiqishiga RYu
bilan ketma –ket ulanadi (1.9, b – rasm). Buning uchun chiqish zanjiriga maxsus
RTA rezistor ulanadi, bu rezistordagi kuchlanish pasayishi RYu yuklamadagi chiqish
tokiga proporsional bo’ladi.
TA zanjirining kuchaytirgich kirishiga ulanish usuliga mos ravishda ketma–
ket va parallel TAlarga ajratiladi:
-