" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

“davlat  va  huquq  nazariyasi'1

  fani  yor- 

damida  o ‘rganiladi.

Tahlilimiz  aw alid a   “ nazariya”  so‘zining  m a ’nosi  nimadan  iborat 

ekanligini  oydinlashtirib  olish  lozim.  “ Nazariya”  iborasi  “ kobrib  chiq- 

m o q ” ,  “tadqiq  e tm o q ” ,  “tahlil  qilm oq”  degan  m a ’nolarni  anglatadi. 

“Nazariya"  —

  keng  m a ’noda  voqea-hodisalarning  o ‘zaro  aloqasi  va 

qonuniyatlari  haqida  yaxlit  ta sa w u r  hosil  qiluvchi  ilmiy  bilim  shaklidir. 

T or  m a ’noda  esa  —  u  yoki  bu  sohadagi  bilimning  asosiy  g‘oyalari, 

tushunchalari  va  qonunlari  tizimidir.  Nazariya  ilmiy  bilimning  voqea  va 

hodisalarning  jiddiy  aloqalari  ham da  qonuniyatlari  haqida  mukammal 

ta sa w u r  hosil  qiluvchi  shaklidir.  Nazariy  ta ’limot  va  konsepsiya  iboralari 

aynan  bir  m a ’noni  anglatadi.

Davlat  va  huquq  nazariyasi  yuridik  fanlar  tizimida  fundamental 

mavqe  va  nufuzga  ega.  U,  bir  to m on dan,  ijtimoiy  yoknalish  va  maz- 

munga,  ikkinchi  tom on dan,  yuridik  voqelikni,  davlat  va  huquq  hodi- 

salarini  ilmiy,  nazariy  jihatdan  tahlil  etish  xususiyatiga  ega.  Fanimiz  o ‘z 

tadqiqotlari  natijasida  yaratadigan  nazariy  bilimlar,  xulosa  va  tavsiyalar

7

---

DAVLAT  VA  H U Q U Q   NAZARIYASI

barcha  sohaviy  yuridik  fanlar  uchun  umumnazariy,  metodologik  a h a m i­

yat  kasb  etadi.  Yuridik  voqelikni  aks  ettiruvchi  um um iy  tushuncha  va 

kategoriyalami  bilmay  turib,  yurisprudensiyaning  biron-bir  masalasini, 

sohaviy  yuridik  fanlarning  mavzularini  o ‘rganib  b o ‘lmaydi.  Masalan, 

“davlat” ,  “davlat  apparati” ,  “ davlat  organi” ,  “ h u q u q ” ,  “huquq  tizim i” , 

“ huquqiy  m u nosabat” ,  “ normativ-huquqiy  hujjat” ,  “ huquqbuzarlik” , 

“yuridik  javobgarlik”  degan  tushunchalam ing  t a ’rifini  anglamay  turib, 

maxsus  fanlarning  predmetini  o ‘zlashtirib  b o ‘lmaydi.

Davlat  va  huquq  nazariyasi  asosiy,  yetakchi  yuridik  o ‘quv  fani  sifati­

da  quyidagi