bi-
rinchisi —
yakunlovchi h u q u q n i q o ‘llash harakatini q a m ra b olsa, ikkin-
chisi — h u q u q n i q o ‘llash natijasiga ishora qiladi,
uchinchisi
esa — yuridik
ishni hal qilish natijasini ifodalaydi, y a ’ni yuridik hujjat hisoblanadi.
H u q u q n i q o ‘llash natijasida h u q u q norm asi talablari aniq hayotiy
holatga nisbatan tatbiq etiladi.
Huquqni qo'llash o'ziga xos xususiyatlar bilan tavsiflanadi:
Huquq normasi uni q o ‘llash vakolatiga ega b o ‘Igan organlar yo ki m an
sabdor shaxslar tomonidan amalga oshiriladi.
O bzbekiston Respublikasining
Konstitutsiyasi va q o n unlariga muvofiq h u q u q n i q o ‘llash vakolatini q o n u n
ch iqaruvchi, ijro va sud organlari, korxona, muassasa, tashkilot rahbarlari,
turli darajadagi m a n sa b d o r shaxslar, m uayyan holatlarda ja m o a t tashkilot-
lari va o ‘zini o ‘zi boshqarish organlari am alga oshirishi m um kin.
H u q u q sh u n o s lik k a oid ad abiyotlarda e ’tir o f etilganidek, m a n sa b d o r
boMmagan shaxslar h u q u q n i q o ‘llash faoliyati bilan s h u g ‘ullana olm aydi-
lar.
Huquqni qo'llash davlat faoliyatining muhim bir shakli hisoblanadi.
H u q u q n i q o ‘llash o ‘zining ijtimoiy tabiatiga k o ‘ra, boshqaruvning bir
shakli b o ‘lgan — boshqaruv faoliyatini tashkil etadi. Lekin h u quqni
q o ‘llash u m u m a n b o s hqaruvdan iborat em as, balki h u q u q n orm alarida
m u s ta h k a m la n g a n u m u m iy q o id a la m i hayotga q a t’iy tatbiq etilishini
t a ’m inlashga qaratilgan maxsus xarakterdagi boshqaruvdir. H u quqni
q o ‘llash d a v lat-h o k im iy at faoliyati sifatida h a r d o im davlat n o m id an
am alga oshiriladi.
H uquqni qo ‘Hash har doim qonunlarda aniq belgilab qo ‘yilgan tartibda
amalga oshiriladi.
Sud, m a ’m uriy, tergov va boshqa davlat organlari
h a m d a m a n sa b d o r shaxslar to m o n id a n h u q u q n i q o ‘llash faoliyatini a m a l
ga oshirishning q a t ’iy tartibi o ‘rnatilgan. H u q u q n i qoMlovchi organlar
403
DAVLAT VA HU Q U Q NAZARIYASI
h u q u q norm alari asosida, doirasida va ularda k o ‘zda tutilgan tartibda,
h uquqiy tartibga solish ja ra y o n id a faol ishtirok etadi, huqu q iy masalalarni
hal etadi, an iq vaziyatlarda m a z k u r m u n o sab atlarn i huqu q iy tartibga sola-
d i 1.
Huquqni qo ‘llovchi davlat organlari va mansabdor shaxslar belgilab
q o ‘yilgan muayyan prinsiplar asosida o ‘z faoliyatlarini tashkil etadilar.
B ularning eng m uhim la ri b o ‘lib: q o n u n ustuvorligi, ijtimoiy adolat,
m a q sa d g a
m u vofiqlilik,
as o s la n tirilg a n lik
p rin s ip la ri
h is o b la n a d i.
M uayyan ish b o ‘yicha q a ro r qabul qilish yoki uni rasmiylashtirish davlat
organlari yoki m a n sa b d o r shaxslarning h u q u q n i q o ‘llash faoliyatining
yakuni b o ‘lib hisoblanadi. H u q u q n i q o ‘llashning m a z k u r ja ra y o n id a a lo
hida olingan hayotiy vaziyat yoki shaxsga n isbatan h u q u q n i q o ‘llashning
yuridik oqibatlari ishlab chiqiladi va shakllantiriladi2.
Do'stlaringiz bilan baham: |