" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

Huquq  ijodkorligining  oshkoraligi.

  H u q u q   ijodkorligi  faoliyatining 

natijasi  b o ‘lmish  n o r m a tiv -h u q u q iy   hujjatlarda  fuqarolarning  h u q u q   va 

majburiyatlari  m u sta h k am lan ad i.  S hu  sabab,  n o rm a tiv -h u q u q iy   hujjat 

d arh o l  o ‘z  ijrochilari  e ’tiboriga  yetkazilishi  zarur.  F u q a ro la r  h u q u q   n o r ­

m alari  to m o n id a n   o ‘zlariga  q o ‘yilayotgan  talablardan  x ab ardor  va  hech 

b o ‘lm asa,  sh u n d a y   bilim  olish  im koniyatiga  ega  b o ‘lishlari  kerak. 

Quyidagi  yuridik  prezum psiya  b archa ga  ayon:  “ q o n u n n i  bilmaslik  hech 

kim ni  javobgarlikdan  o z o d   q ilm ay d i” ;  “ h ech   kim  q o n u n n i  bilmasligini 

r o ‘kach  qilishi  m u m k in   e m a s ” .  S h u n g a  k o ‘ra,  y a ’ni  javobgarlikka  tortish- 

ga  m a ’naviy  h u q u q q a   ega  b o ‘lish  u c h u n   davlat  fuqarolarning  norm ativ- 

hu q u q iy   hujjatlar  bilan  tanishish  im koniyatini  t a ’m inlab  berishi  lozim.

N o r m a tiv -h u q u q iy   hujjatlarni  o s h k o r  qilishning  asosiy  vositasi  ularni 

o m m a v iy  

a x b o ro t 

vositalari 

o rq a li 

e ’lo n  

qilishdir. 

0 ‘zb e k isto n  

Respublikasi  K onstitutsiyasining  8 4 -m o d d a s id a   ju d a   m u h im   qoida  m u s ­

ta h k am la n g an :  “ Q abul  qilingan  q o n u n la rn in g   va  boshqa  n orm ativ  hujjat-

235

---

DAVLAT  VA  HU Q U Q   NAZARIYASI

la m in g   m a tb u o td a   e ’lon  qilinishi  ular  qoNlanilishining  majburiy  shar- 

tid ir” .  M azk u r  konstitutsiyaviy  prinsip  m u h im   d e m o k ra tik   m a z m u n g a  

ega.  N o r m a tiv - h u q u q iy   hujjatni  hayotga  joriy  etishdan  a w a l  u  oshkora 

ta rzda  xalqqa  yetkazilishi  lozim.  H u q u q iy   hujjatlar  fu q arolardan  sir  tuti- 

lishi,  yashirin  a m ald a  b o ‘lishi  m u m k in   em as.

Bu  prinsipga  xalqaro  h u q u q d a   h a m   katta  e ’tibor  beriladi.  Y evropada 

xavfsizlik  va  ham korlik  K engashi  qatnashchilari  b o ‘lgan  davlatlarning 

1989-yil  15-yanvardagi  V ena  uchrashuvi  Y akuniy  hujjatida  sh u n d a y   deyi- 

ladi:  Y e X H K   qatnashchisi  b o ‘lgan  davlatlar  “ shaxslarning  o ‘z  h u q u q   va 

burchlarini  bilishga  h a m d a   ularga  muvofiq  harakat  qilishga  b o ‘lgan 

huquqini  sam arali  t a ’m inlash  m aqsadida  inson  h u q u q la ri  va  asosiy  erkin- 

liklariga  oid  q o n u n la r,  m a ’m uriy  qoida  h a m d a   tartibotlarni  n a s h r  etib 

barchaga  yetkazish  m ajburiyatini  o la d ilar” .