" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

Maxsus  yuridik  prinsiplar

  aslida  huqu q iy   tilda  ifodalangan  ijtimoiy 

prinsiplardir.  O d a td a ,  ilmiy  adabiyotda  m axsus-yuridik  prinsiplar  toifasi- 

ga  quyidagilar  kiritiladi:

1)  h u q u q   norm alarin in g   b u tu n   m a m la k a t  aholisi  u c h u n   u m u m iy - 

majburiyligi  h a m d a   ularning  boshqa  ijtimoiy  n o rm a la rd a n   ustuvorligi;

2)  am aldagi  obyektiv  h u q u q n i  tashkil  etuvchi  n o rm a la rn in g   ziddiyat- 

sizligi  va  q o n u n n in g   b o sh q a  n o rm a tiv -h u q u q iy   hujjatlardan  ustunligi;

3)  h u q u q n in g   om m aviy  va  xususiy  h u q u q q a ,  nisbatan  m ustaqil  huquq 

sohalari  h a m d a   institutlariga  b o lin is h i;

4)

  obyektiv  va  subyektiv  h u q u q   o ‘rtasida,  h u q u q   norm asi  va  huquqiy 

m u n o sab at  h a m d a   h u q u q   bilan  h u q u q n in g   q o i l a n i s h i   o ‘rtasida  m uvofiq- 

likning  mavjudligi  prinsipi;

5)  ijtimoiy  erkinlik,  q o n u n   va  sud  oldida  tenglik,  teng  huquqlilik  p r in ­

sipi;

6)  q o n u n d a   m u s ta h k am lan g an   h u q u q   va  erkinliklarning  yuridik  kafo- 

latlanganligi;

7)  teng  yuridik  m e zo n   (m iqyos)larda  ifodalangan  x u lq-atvorning 

adolatliligi  h a m d a   yuridik  javobgarlikning  sodir  etilgan  h u q u q   buzilishiga 

mosligi;

8)  yuridik  javobgarlikning  faqat  h u q u q q a   xilof  aybli  x atti-h ara k at 

(yoki  harakatsizlik)  u c h u n g in a   q o ‘llanilishi  va  K onstitutsiyaga  b inoa n

20 2

---

IX  В  О  В.  H U Q U Q   PRINSIPLARI  VA  FUNKSIYALARI

jin o y at  sodir  etganlikda  ayblanayotgan  h ar  bir  shaxsning  ishi  q o n u n iy   tar- 

tibda  sudda  k o ‘rilib,  uning  aybi  a n iq la n m a g u n c h a   u  ay b d o r  hisoblan- 

masligi;  aybsizlik  prezum psiyasi  prinsipi  (2 6 -m o d d a );

9) 

yangi  yoki  nisbatan  o g ‘irroq  yuridik  javobgarlikni  o ‘rnatayotgan 

q o n u n n in g   orqaga  qaytish  kuchiga  ega  emasligi  prinsipi;  jazolash  tizim ini 

insonparvarlashtirish  va  boshqalar.