H u quqiy rivojlanish va huquqiy m a d an iy atn in g h arak atlantiruvchi kuchi
tashkil topgan professional yuridik ja m o a d a n iborat. Y uristlar huquqiy
taraqqiyot egalari, ja m iy atd a yuz berayotgan h u q u q va erkinliklar rivoj
lanishi, huquqiy d a ’volar qilish jarayonlari, shaxs va jam iy atn i o ‘zb o sh im -
chalik va b oshboshdoqlikdan him o y a qilish talablarining ifodachilaridir.
Pirovard natijada, h u q u q s h u n o sla r q a n d a y b o ‘lsa, h u q u q h a m sh u n d a y
bofiadi. H u q u q va h u q u q sh u n o slarn in g darajasi esa ularga berilgan
h uquqiy t a ’limga bogfiiq.
Yuridik muassasalar, u lar faoliyatining sam aradorligi nafaqat jam iyat,
balki davlatning h am huqu q iy m a daniyati darajasini belgilab beradi.
XIII B O B . H U Q U Q IY O N G VA H U Q U Q IY M AD AN IYAT
u n in g m anfaatlariga xiz m at qiluvchi davlat ushbu m uassasalarning faoli
yatini tashkil etadi va t a ’minlaydi. Jam iy at va davlatning dem okratikligi-
ga, rivojlanganlik darajasiga yuridik m uassasalar q a n d a y ishlayotganligiga
qarab h a m b a h o beradilar.
H u q u q iy m a d an iy atn in g t o ‘rtinchi elem enti —
huquqiy ong.
H uquqiy
on g shaxs ongida, ja m iy at g 'oyalarida n a m o y o n b o ‘lgan huquqdir.
H u q u q iy o n g h u q u q va q o n u n iy lik k a m u n o s a b a td a g i e ’tiq o d la r,
tasavvurlar, baholar, h is-tuyg‘ular va m a ’naviyatning boshqa tarkibiy
qismlari tizimidir.
H u q u q iy o n g huquqiy m a d an iy atn in g davlat va ja m iy a tn in g boshqaruv
t a ’siriga eng kam u ch ra g a n elem entidir. Tezlik bilan yangi q o n u n qabul
qilish, davlat organini tuzish m u m k in , a m m o insonning huqu q iy ongini
te z d a o ‘zgartirib b o ‘lm aydi.
Q o n u n g a h u r m a t q o n u n d a n , uning odilligidan qoniqish hissiga, s h u
ningdek, o ‘z x atti-harakatlarini h u q u q prinsiplari va norm alariga ixtiyoriy
ravishda b o ‘ysu n d irish g a aso slan g an a x lo q iy -h u q u q iy kategoriyadir.
Boshqacha aytganda, shaxs huqu q iy m ajburiyatlarni anglangan burch
sifatida, h u q u q va majburiyatlari birligi prinsipining tim soli sifatida qabul
qiladi.
Krim inologiyadagi ta d q iq o tla r huquqb u zarlik sodir etilishi u ch u n
m uayyan huqu q iy norm alarin i bilish yoki bilm aslikning hal qiluvchi
aham iyatga ega em asligidan dalolat b erm o q d a . R esp o n d en tlarn in g katta-
gina qismi huquqbuzarliklarni q o n u n n i h u rm a t qilganliklari u c h u n em as,
ja z o d a n q o ‘rqqanliklari tufayli sodir etm asliklarini ta n olganlar. Bu
h u q u q q a h u r m a tn i shakllantirishning ju d a m uhim ligini tasdiqlaydi.
H uq u q iy m a d an iy at darajasini k o ‘rsatuvchi in d ik ato r b o ‘lgan beshin-
chi e le m e n t
Do'stlaringiz bilan baham: