" s h a r q " n a sh r iy o t -m a t b a a a k s iy a d o r L ik k o m pa n iy a si bosh t a h r ir iy a t I

D avlat  va  shaxsning  o'zaro  mas'ulligi prinsipi.

  D avlat  bilan  shaxs  bir- 

biri  bilan  m u a y y an   h u q u q   va  m ajburiyatlar  orqali  b o g ‘liq  b o i i s h i   lozim. 

Bu  d e m o k ra tik   siyosiy  tizim   va  adolatli  davlat  boshqaruvining  m u h im   tal- 

ablaridan  biridir.  0 ‘zbekiston  Respublikasining  Konstitutsiyasida  a n a   shu 

talab  o ‘z  ifodasini  topgan:  “ 0 ‘zbekiston  Respublikasi  fuqarosi  va  davlat 

b ir-b irig a   n is b a ta n   b o ‘lgan  h u q u q la ri  va  b u rc h la ri  b ilan   o ‘zaro 

b o g iiq d irla r.  F u q a ro n in g   K onstitutsiya  va  q o n u n la rd a   m u stahkam lab 

q o ‘yilgan  h u q u q   va  erkinliklari  daxlsizdir,  u la rd a n   sud  qarorisiz  m a h ru m  

etishga  yoki  ularni  cheklab  q o ‘yishga  h ech   kim  haqli  e m a s ”  (1 9 -m o d d a). 

Ayni  vaqtda,  davlat  organlari  va  m a n sa b d o r  shaxslar ja m iy at  va  fuqarolar 

oldida  m a s ’uldirlar.

0 ‘z  navbatida,  fu q arolar  K onstitutsiya  va  q o n u n la rg a  q a t ’iy  itoat 

etishlari,  ja m iy at  m anfaatlariga  muvofiq  ish  tutishlari,  boshqa  k ishilam ing 

huquqlari,  erkinliklari,  s h a ’ni  va  q a d r-q im m a tin i  h u rm a t  qilishlari,  q o n u n  

bilan  belgilangan  soliqlarni  t o ‘lashlari  lozim.  F u q a ro la r  o ‘z  h u q u q   va 

erkinliklarini  am alga  oshirishda  boshqa  shaxslarning,  davlat  va  ja m iy at- 

ning  q o n u n iy   m anfaatlari,  huquqlari  va  erkinliklariga  p u tu r  yetkaz-

201

---

DAVLAT  VA  H U Q U Q   NAZARIYASI

masliklari  shart  ( 2 0 -m o d d a ).  Basharti,  bir  to m o n d a n ,  davlat,  davlat 

organlari  va  m a n sa b d o r  shaxslar,  ikkinchi  to m o n d a n ,  fuqarolar  o ‘z  zim - 

malaridagi  q o n u n iy   m ajburiyatlarini  buzsalar,  tegishli  yuridik  javobgarlik 

kelib  chiqadi.  Bunday  h ollarda  fuqaro  davlat  oldida,  davlat  esa  ( o ‘z  m a n s ­

a b d o r  shaxslari  va  organlari  orqali)  fuqaro  oldida  q o n u n d a   belgilangan 

majburiyatlarni  bajaradi.  M azk u r  yuridik  m u n o sab at  h a m d a   aloqadorlik 

huquqiy  davlat  barpo  etishning  zaruriy  shartidir.  T a ’bir  joiz  bo 'lsa,  bu 

yerda  gap  “ davlat  suvereniteti”  va  “ shaxs  suvereniteti” ning  o ‘zaro  dialek- 

tik  aloqadorligi,  bo g ‘liqligi  xususida  b o rm o q d a .

U m u m iy   huquqiy  prinsiplar  qatoriga,  s h u ningdek,  ijtimoiy  adolat, 

teng  huquqlilik,  h u q u q   va  m ajburiyatlar  birligi,  h u q u q n in g   ustuvorligi 

kabilar  h a m   kiradi.